موضوعات
اهمیت قرآن- اثرات قرآن- آخرت و قرآن- ثواب قرائت- توصیه به قرائت قرآن- قاری قرآن- تعلیم و تعلم قرآن– جوانی- اهل قرآن– عمل به قرآن
اهمیت قرآن
لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ.
سوره حشر، آیه ۲۱
اگر این قرآن را بر کوهى نازل مى کردیم مى دیدى که در برابر آن خاشع مى شود و از خوف خدا مى شکافد؛ اینها مثالهایى است که براى مردم مى زنیم شاید (در آن) بیندیشند.
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی نَزَّلَ عَلى رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً.
سوره نساء، آیه ۱۳۶
اى کسانى که ایمان آورده اید! به خدا و پیامبرش و کتابى که بر او نازل کرده و کتب آسمانى که پیش از آن فرستاده است ایمان (واقعى) بیاورید. کسى که خدا و فرشتگان او و کتابها و پیامبرانش و روز واپسین را انکار کند در گمراهى دورى افتاده است.
قال الله تبارک و تعالی: وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ.
سوره انعام، آیه ۱۵۵
و این کتابى است پر برکت که ما نازل کردیم؛ از آن پیروى کنید و پرهیزگارى پیشه نمایید تا مورد رحمت (خدا) قرار گیرید.
عَنِ النَّبِیِّ (ص) قَالَ: الْقُرْآنُ غِنًى لَا غِنَى دُونَهُ وَ لَا فَقْرَ بَعْدَهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن ثروتی است که ثروتی غیر آن نیست و فقری بعد از آن نیست.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۸، ح ۷۶۴۶
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ أُوتِیَ الْقُرْآنَ فَظَنَّ أَنَّ أَحَداً مِنَ النَّاسِ أُوتِیَ أَفْضَلَ مِمَّا أُوتِیَ فَقَدْ عَظَّمَ مَا حَقَّرَ اللَّهُ وَ حَقَّرَ مَا عَظَّمَ اللَّهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که قرآن به او داده شود و باز گمان کند که به کسی از مردم بهتر از آنچه او دارد چیزى داده شده بزرگ دانسته آنچه را خدا کوچک شمرده و کوچک دانسته آنچه را خداوند بزرگ شمرده است.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۴، ح ۵
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۸۱، ح ۷۶۷۶
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): فَضْلُ الْقُرْآنِ عَلَى سَائِرِ الْکَلَامِ کَفَضْلِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: برتری قرآن بر سخنان دیگر همچون برترى خدا بر مخلوقاتش است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۳۷، ح ۴۵۸۹
عَنِ النَّبِیِّ (ص) أَنَّهُ قَالَ: الْقُرْآنُ أَفْضَلُ کُلِّ شَیْءٍ دُونَ اللَّهِ فَمَنْ وَقَّرَ الْقُرْآنَ فَقَدْ وَقَّرَ اللَّهَ وَ مَنْ لَمْ یُوَقِّرِ الْقُرْآنَ فَقَدِ اسْتَخَفَّ بِحُرْمَةِ اللَّه.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن از همه چیز جز خدا برتر است، پس هر که قرآن را بزرگ بدارد (با وقار و شکوه بدارد) خدا را بزرگ داشته است و هر که قرآن را بزرگ ندارد احترام خدا را سبک شمرده است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۳۶، ح ۴۵۸۵
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: إِنَّ الْقُرْآنَ ظَاهِرَهُ أَنِیقٌ وَ بَاطِنَهُ عَمِیقٌ لَا تَفْنَى عَجَائِبُهُ وَ لَا تَنْقَضِی غَرَائِبُهُ وَ لَا تُکْشَفُ الظُّلُمَاتُ إِلَّا بِهِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: بدرستى که قرآن ظاهر آن نیکوى خوش آیند است و باطن آن عمیق است، عجایب آن از بین نمىرود و غرایب آن تمام نمى‌شود و تاریکیها گشوده نمىشوند مگر بسبب آن.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ۱۱۰، ح ۱۹۶۲
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: أَفْضَلُ الذِّکْرِ الْقُرْآنُ بِهِ تُشْرَحُ الصُّدُورُ وَ تَسْتَنِیرُ السَّرَائِرُ.
امام على علیه السّلام فرمودند: برترین ذکر، قرآن است؛ با آن سینهها باز مىشود و درون‌ها روشن مىگردد.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ۱۸۹، ح ۳۶۳۵
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هُوَ النُّورُ الْمُبِینُ و الْحَبْلُ الْمَتِینُ و الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى و الدَّرَجَةُ الْعُلْیَا و الشِّفَاءُ الْأَشْفَى وَ الْفَضِیلَةُ الْکُبْرَى وَ السَّعَادَة الْعُظْمَى مَنِ اسْتَضَاءَ بِهِ نَوَّرَهُ اللَّهُ وَ مَنِ اعْتَقَدَ بِهِ فِی أُمُورِهِ عَصَمَهُ اللَّهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: همانا این قرآن نور آشکار و ریسمان استوار و دستگیره محکم و پایگاه بلند و شفا دهندهترین شفا و بزرگترین فضیلت و برترین سعادت است. هر که از آن خواستار روشنى شود خدا او را نورانى مىکند و هر که کارهاى خود را بر طبق قرآن انجام دهد خدا او را از لغزش نگه مىدارد.
الحیاة (ترجمه احمد آرام)، ج ۲، ص ۲۲۲
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ تَمَسَّکَ بِهِ أَنْقَذَهُ اللَّهُ وَ مَنْ لَمْ یُفَارِقْ أَحْکَامَهُ رَفَعَهُ اللَّهُ و مَنِ اسْتَشْفَى بِهِ شَفَاهُ اللَّهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند:
هر که به قرآن چنگ زند خدا او را نجات مىدهد و هر که از احکام آن جدا نشود خدا مقامی بلند به او بخشد. هر که از آن شفا جوید، خدا او را شفا مىدهد.
الحیاة (ترجمه احمد آرام)، ج ۲، ص ۲۲۲
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ آثَرَهُ عَلَى مَا سِوَاهُ هَدَاهُ اللَّهُ وَ مَنْ طَلَبَ الْهُدَى فِی غَیْرِهِ أَضَلَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ جَعَلَهُ شِعَارَهُ وَ دِثَارَهُ أَسْعَدَهُ اللَّهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند:
هر که قرآن را بر غیر آن برگزیند، خدا او را به راه راست مىرساند. هر که خواستار راهنمایى از غیر آن باشد خدا او را گمراه مىکند. هر که آن را میزان ظاهر و باطن خود قرار دهد خدا او را خوشبخت مىکند.
الحیاة (ترجمه احمد آرام)، ج ۲، ص ۲۲۲
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ جَعَلَهُ إِمَامَهُ الَّذِی یَقْتَدِی بِهِ وَ مُعَوَّلَهُ الَّذِی یَنْتَهِی إِلَیْهِ أَدَّاهُ اللَّهُ إِلَى جَنَّاتِ النَّعِیمِ وَ الْعَیْشِ السَّلِیمِ. فَلِذَلِکَ قَالَ: هُدىً یَعْنِی هَذَا الْقُرْآنَ هُدًى وَ بُشْرى لِلْمُؤْمِنِینَ یَعْنِی بِشَارَةً لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند:
هر که آن [قرآن] را پیشواى خود گیرد و آخرین پناهگاه سازد خدا او را به بهشت نعیم و زندگى سلیم مىرساند. پس به همین جهت بود که خدا گفت: «هدى»، یعنى این قرآن هدایت است و «بُشْرى لِلْمُؤْمِنِینَ» (سوره بقره ۹۷)، یعنى مژده و بشارتى براى مؤمنان در آخرت است.
الحیاة (ترجمه احمد آرام)، ج ۲، ص ۲۲۲
اثرات قرآن
وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لایَزِیدُ الظّالِمِینَ إِلّا خَساراً.
و از قرآن آنچه شفا و رحمت براى مؤمنان است نازل مى‌کنیم و ستمکاران را جز خسارت نمى افزاید.
سوره اسراء، آیه ۸۲
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): النَّظَرُ فِی ثَلَاثَةِ أَشْیَاءَ عِبَادَةٌ، النَّظَرُ فِی وَجْهِ الْوَالِدَیْنِ وَ فِی الْمُصْحَفِ وَ فِی الْبَحْر.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: نگاه کردن به سه چیز عبادت است نگریستن به صورت پدر و مادر و به مصحف (صفحات قرآن) و به دریا.
صحیفة الإمام الرضا علیه السلام، ص ۹۰، ح ۱۹
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) : النَّظَرُ إِلَى عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَیْنِ بِرَأْفَةٍ وَ رَحْمَةٍ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ فِی الصَّحِیفَةِ یَعْنِی صَحِیفَةَ الْقُرْآنِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْکَعْبَةِ عِبَادَةٌ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: نگاه به علی بن ابی طالب (ع) عبادت است و نگاه به والدین با رافت و مهربانی عبادت است و نگاه در صحیفه یعنی نوشته قرآن عبادت است و نگاه به کعبه عبادت است.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۲۰۵، ح ۷۷۳۸
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): یا بُنَیَّ، لا تَغفُلْ عَن قِراءةِ القرآنِ؛ فإنَّ القرآنَ یُحیِی القَلبَ و یَنهى عنِ الفحشاءِ و المُنکَرِ و البَغیِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: فـرزنـدم! از خـواندن قرآن غافل مباش؛ زیرا که قرآن دل را زنده می‌کند و از فحشا و زشتکاری و ستم و گناه باز می‌دارد.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۵۰۳
قال علی علیه السلام: لِقَاحُ الْإِیمَانِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: بارور شدن ایمان به تلاوت قرآن است.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ۱۱۲، ح ۱۹۹۲
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ لَتَصْدَأُ کَمَا یَصْدَأُ الْحَدِیدُ وَ إِنَّ جَلَاءَهَا قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: به درستى که این قلبها زنگ می زند مانند زنگ زدن آهن و آنچه آنها را جلا مىدهد قرائت قرآن است.
إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج ۱، ص ۷۸
قَالَ أَبِی الْحَسَنِ موسى بن جعفر (ع): إِذَا خِفْتَ أَمْراً فَاقْرَأْ مِائَةَ آیَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنْ حَیْثُ شِئْتَ ثُمَّ قُلِ «اللَّهُمَّ اکْشِفْ عَنِّی الْبَلَاءَ» ثَلَاثَ مَرَّاتٍ.
امام موسى کاظم علیه السّلام فرمودند: چون از چیزى ترس و هراس داشتی صد آیه از هر جاى قرآن که خواهى بخوان و بعد سه بار بگو: «خداوندا بلا را از من بگردان.»
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۲۱، ح ۸
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع): الْبَیْتُ الَّذِی یُقْرَأُ فِیهِ الْقُرْآنُ وَ یُذْکَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ تَکْثُرُ بَرَکَتُهُ وَ تَحْضُرُهُ الْمَلَائِکَةُ وَ تَهْجُرُهُ الشَّیَاطِینُ وَ یُضِیءُ لِأَهْلِ السَّمَاءِ کَمَا تُضِیءُ الْکَوَاکِبُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: خانهاى که در آن قرآن خوانده شود و ذکر خداى عز و جل در آن شود، برکتش بسیار گردد و فرشتگان در آن بیایند و شیاطین از آن دور شوند و براى اهل آسمان مىدرخشد چنانچه ستارگان براى اهل زمین مىدرخشند.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۱۰، ح ۳
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع): إِنَّ الْبَیْتَ الَّذِی لَا یُقْرَأُ فِیهِ الْقُرْآنُ وَ لَا یُذْکَرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ تَقِلُّ بَرَکَتُهُ وَ تَهْجُرُهُ الْمَلَائِکَةُ وَ تَحْضُرُهُ الشَّیَاطِینُ.
امام على علیه السّلام فرمودند: همانا خانهاى که در آن قرآن خوانده نشود و ذکر خداى عز و جل در آن نشود برکتش کم شود و فرشتگان از آن دور شوند و شیاطین در آن حاضر گردند.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۱۰، ح ۳
قال علی علیه السلام: تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ رَبِیعُ الْقُلُوبِ وَ اسْتَشْفُوا بِنُورِهِ فَإِنَّهُ شِفَاءُ الصُّدُورِ.
امام على علیه السّلام فرمودند: قرآن را بیاموزید، بدرستى که آن بهار دلهاست و شفا بجوئید به نور آن پس بدرستى که آن شفاى سینه‌هاست.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ۱۱۲، ح ۱۹۹۱
قَالَ عَلِیّ بن موسی الرِّضَا علیه السّلام: فِی الْقُرْآنِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاء.
امام رضا علیه السّلام فرمودند: در قرآن شفای هر دردی است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۲، ص ۹۸، ح ۱۵۲۶
آخرت و قرآن
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن را بیاموزید زیرا در روز قیامت قرآن به صورت جوانى زیبا که رنگ صورتش گشته باشد نزد خواننده خود آید و به او گوید: منم که شب تو را به بیدارى به پایان بردم و روزهاى داغ تو را به تشنگى به سر آوردم و آب دهانت را خشک کردم و اشکت را روان ساختم؛ (اکنون) هر کجا بروى من هم با تو باشم و هر تاجرى (امروز) به دنبال تجارت خویش است و من امروز به سود تو در پس تجارت هر تاجرى باشم و بزودى کرامتى نیز از جانب خداى عز و جل به تو رسد، پس شادان باش. پس (در این حال) تاجى بیاورند و بر سرش نهند و امان نامه (از آتش دوزخ را) به دست راستش دهند و فرمان جاوید بودن در بهشت را به دست چپش دهند و دو جامه بهشتى به او بپوشانند؛ سپس به او گفته شود: بخوان و بالا برو، پس هر یک آیه که بخواند یک درجه بالا رود و بپدر و مادر او نیز دو جامه بپوشانند در صورتى که مؤمن باشند و به آن دو گویند: این پاداش آن قرآنى است که به فرزندتان آموختید.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۳، ح ۳
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): اقْرَءُوا الْقُرْآنَ وَ اسْتَظْهِرُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَا یُعَذِّبُ قَلْباً وَعَى الْقُرْآنَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن بخوانید و آن را پشتیبان خود سازید پس همانا خداى متعال قلبى را که قرآن را در خود داشته باشد عذاب نمىکند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۴۵، ح ۴۶۰۸
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَنَا أَوَّلُ وَافِدٍ عَلَى الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ کِتَابُهُ وَ أَهْلُ بَیْتِی ثُمَّ أُمَّتِی ثُمَّ أَسْأَلُهُمْ مَا فَعَلْتُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ وَ بِأَهْلِ بَیْتِی.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: من نخستین کسى هستم که روز قیامت بر خداى عزیز جبار وارد شوم با کتابش و اهل بیتم، سپس امتم. (وارد شوند) پس از ایشان بپرسم چه کردید با کتاب خدا و اهل بیت من؟
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۰، ح ۴
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۷۰، ح ۷۶۵۳
ثواب قرائت
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که در یک شب ده آیه از قرآن بخواند از غافلین نوشته نشود و هر که پنجاه آیه بخواند در زمره ذاکرین نوشته شود و هر که صد آیه بخواند در زمره قانتین نوشته شود و هر که دویست آیه بخواند از خاشعین نوشته شود و هر که سیصد آیه بخواند از فائزین نوشته شود و هر که پانصد آیه بخواند از مجتهدین نوشته شود و هر که هزار آیه بخواند براى او (ثواب انفاق) یک قنطار از طلا نوشته شود و قنطار پانزده هزار مثقال طلا است، که هر مثقال بیست و چهار قیراط است که کوچکترین آنها به اندازه کوه احد و بزرگترین آنها به اندازه آنچه میان زمین و آسمان است.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۱۲، ح ۵
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): یَا سَلْمَانُ الْمُؤْمِنُ إِذَا قَرَأَ الْقُرْآنَ فَتَحَ اللَّهُ عَلَیْهِ أَبْوَابَ الرَّحْمَة.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: اى سلمان! چون مؤمن قرآن بخواند، خدا درهاى رحمت را بر او مىگشاید.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۵۸، ح ۴۶۳۷
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): یَا سَلْمَانُ عَلَیْکَ بِقِرَاءَةِ الْقُرْآنِ فَإِنَّ قِرَاءَتَهُ کَفَّارَةٌ لِلذُّنُوبِ وَ سِتْرٌ مِنَ النَّارِ وَ أَمَانٌ مِنَ الْعَذَاب.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: اى سلمان! بر تو باد به خواندن قرآن، که خواندن آن کفاره گناهان است و پوششى از آتش و ایمنی‌اى از عذاب است.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۵۷، ح ۴۶۳۷
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ حَتَّى یَسْتَظْهِرَهُ وَ یَحْفَظَهُ أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ وَ شَفَّعَهُ فِی عَشَرَةٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ کُلُّهُمْ قَدْ وَجَبَتْ لَهُمُ النَّارُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که قرآن را چنان بخواند که آن را به خاطر بسپارد و از یاد نبرد خداوند او را وارد بهشت کند و در مورد ده نفر از خانواده‌اش که در اثر گناهان آتش بر همه آنان لازم شده است او را شفیع آنان گرداند.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۹، ح ۷۶۴۹
امام صادق علیه السلام فرمودند: به هر حرفی که قرائت کننده قرآن در نماز در حالت ایستاده قرائت می‌کند صد حسنه داده می‌شود و اگر نشسته بخواند پنجاه حسنه و اگر با وضو و در غیر نماز باشد بیست و پنج حسنه و اگر بدون وضو باشد ده حسنه به او داده می‌شود. نه اینکه المر یک حرف باشد بلکه الف ده حسنه لام ده حسنه میم ده حسنه راء ده حسنه دارد.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۹۶، ح ۷۷۱۸
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ قَرَأَ کُلَّ یَوْمٍ مِائَةَ آیَةٍ فِی الْمُصْحَفِ بِتَرْتِیلٍ وَ خُشُوعٍ وَ سُکُونٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الثَّوَابِ بِمِقْدَارِ مَا یَعْمَلُهُ جَمِیعُ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ مَنْ قَرَأَ مِائَتَیْ آیَةٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الثَّوَابِ بِمِقْدَارِ مَا یَعْمَلُهُ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که در هر روز صد آیه از روی قرآن با ترتیل و خشوع و آرامش بخواند خداوند برای او ثواب هر آنچه عمل کرده اند از اهل زمین به آن آیه می‌نویسد و کسی که دویست آیه بخواند خداوند برای او به مقدار ثواب هر آنچه عمل کرده اند از اهل آسمان و زمین می‌نویسد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۶۵، ح ۴۶۵۹
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ وَ تَفَقُّهاً فِی الدِّینِ کَانَ لَهُ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلُ جَمِیعِ مَا أُعْطِیَ الْمَلَائِکَةُ وَ الْأَنْبِیَاءُ وَ الْمُرْسَلُونَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: کسی که قرآن بخواند به جهت رسیدن به وجه خدا (رضایت خدا) و فهم دین، برای او ثوابی به اندازه ثواب هر آنچه که اعطا شده به فرشتگان و انبیاء و مرسلین (همه پیامبران) باشد.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۸۳، ح ۷۶۸۳
توصیه به قرائت قرآن
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): خَیرُکُم مَن قَرَأ القرآنَ و أقرَأهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: بهترین شما کسی است که قرآن را بخواند و باعث قرآن خواندن دیگران شود.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۵۹
فِی وَصِیَّةِ النَّبِیِّ (ص) لِعَلِیٍّ (ع) قَالَ: وَ عَلَیْکَ بِقِرَاءَةِ الْقُرْآنِ عَلَى کُلِّ حَالٍ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: و بر تو باد به قرائت قرآن در هر حال.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۹۲، ح ۷۷۰۷
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: الْقُرْآنُ عَهْدُ اللَّهِ إِلَى خَلْقِهِ فَقَدْ یَنْبَغِی لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ یَنْظُرَ فِی عَهْدِهِ وَ أَنْ یَقْرَأَ مِنْهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ خَمْسِینَ آیَةً.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: قرآن عهد خداوند و فرمان او است بر خلقش پس سزاوار است براى شخص مسلمان که در این عهد و فرمان خدا نظر کند و روزى پنجاه آیه از آن را بخواند.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۹، ح ۱
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۹۸، ح ۷۷۲۱
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): ما اجتَمَعَ قَومٌ فی بَیتٍ مِن بُیوتِ اللّه ِ یَتلُونَ کتابَ اللّه ِو یَتَدارَسُونَهُ بینَهُم إلاّ نَزَلَت علَیهِمُ السَّکینَةُ و غَشِیَتهُمُ الرَّحمَةُ و حَفَّتهُمُ الملائکةُ و ذَکَرَهُمُ اللّه ُفیمَن عِندَهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هـیـچ گروهی در خانه ای از خانه های خدا برای تلاوت کتاب خدا و مباحثه آن جمع نشدند مگر ایـن کـه آرامـش بر آنان فرود آمد و رحمت، آنها را در بر گرفت و فرشتگان آنان را در میان گرفتند و خداوند در میان کسانی که نزدش هستند از آنان یاد کرد.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۶۷
قاری قرآن
امام صادق علیه السّلام فرمودند: قاریان بر سه قسمند: یکى قرآن خواند تا بدان وسیله از دربار شاهان بهره گرفته و بر مردم گردن فرازى کند این چنین کسی از اهل آتش است و دیگرى قرآن خواند و الفاظش را حفظ نموده و باحکامش عمل نکند این نیز از دوزخیان است و سومى قرآن را خوانده و در مغز خود جایش داده به محکماتش عمل نموده و به متشابهاتش ایمان دارد واجبات قرآن را بر پا می‌دارد حلال آن را حلال و حرامش را حرام میداند این چنین فردی از آنانى است که خدایش از فتنههاى گمراهکننده نجاتش بخشد و او از بهشتیان است و درباره هر که بخواهد مىتواند شفاعت کند.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۸۳، ح ۷۶۸۰
امام صادق علیه السّلام فرمودند: بر شما باد به قرآن پس بیاموزید آن را، زیرا برخى از مردم هستند که قرآن را بیاموزند که گفته شود: فلانی قرآن خوان است و برخى براى آوازهخوانى آن را یاد گیرند که بگویند: فلانى خوش صداست و در اینها خیرى نیست و برخى هستند که آن را یاد گیرند و دستورات آن را در شب و روز انجام دهند و توجه ندارند که کسى بداند یا نداند.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۸، ح ۶
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۹۴، ح ۷۷۱۱
تعلیم و تعلم قرآن
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ لَا یَمُوتَ حَتَّى یَتَعَلَّمَ الْقُرْآنَ أَوْ یَکُونَ فِی تَعْلِیمِهِ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: براى مؤمن شایسته است که نمیرد تا قرآن را یاد گیرد یا در کار یاد گرفتنش باشد.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۷، ح ۳
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۷، ح ۷۶۳۹
عَنْ عَلِیٍّ (ع) أَنَّ النَّبِیَّ (ص) قَالَ: خِیَارُکُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَ عَلَّمَهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: بهترین شما کسانی هستند که قرآن را یاد می‌گیرند و به دیگران یاد میدهند.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۷، ح ۷۶۴۱
عَنِ الصَّبَّاحِ بْنِ سَیَابَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ: مَنْ شُدِّدَ عَلَیْهِ فِی الْقُرْآنِ کَانَ لَهُ أَجْرَانِ وَ مَنْ یُسِّرَ عَلَیْهِ کَانَ مَعَ الْأَوَّلِینَ.
صباح بن سیابه گوید، شنیدم از امام صادق علیه السّلام که می‌فرمود: کسى که به سختى قرآن را یاد بگیرد دو اجر دارد و آن که به آسانى یاد گیرد با اولین است.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۶، ح ۲
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۷۶، ح ۷۶۶۹
جوانی
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَن قَرَأ القرآنَ قَبلَ أن یَحتَلِمَ فَقَد اُوتِیَ الحُکمَ صَبّیا.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که پیش از بلوغ قرآن بخواند در کودکی به او حکمت داده شده است.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۷۱
امام صادق علیه السّلام فرمودند: هر که در حال جوانى قرآن بخواند و با ایمان هم باشد قرآن با گوشت و خونش بیامیزد و خداى عز و جل او را با فرشتگان پیغام برنده و نیک‌رفتارش رفیق کند و قرآن براى او در روز قیامت پرده و مانعى از آتش باشد و گوید: بار پروردگارا هر کارگرى به مزد کار خویشتن رسیده جز کارگر من، پس گرامىترین عطاهاى خود را به او برسان، فرمود: پس خداى عزیز و جبار دو جامه از جامههاى بهشتى به او بپوشاند و بر سرش تاج کرامت نهاده شود، سپس به قرآن گفته شود: آیا ما تو را درباره این شخص خشنود کردیم؟ قرآن گوید: بار پروردگارا من برتر از این درباره او میل داشتم، پس نامه امان (از دوزخ را) بدست راستش دهند و فرمان جاویدان ماندن در بهشت را در دست چپش گذارند و وارد بهشت گردد، پس به او گفته شود: بخوان (قرآن را) و یکدرجه بالا برو. سپس به قرآن گویند: آیا آنچه تو خواستى به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ گوید: آرى، حضرت فرمود: هر کس قرآن را بسیار بخواند و با اینکه حفظ آن (بر او) دشوار است آن را بذهن خویش بسپارد خداى عز و جل دو بار پاداش آن را به او بدهد.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۳، ح ۴
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۷۷، ح ۷۶۷۰
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: قرآن روز قیامت، مردی لاغر و رنگ پریده را می‌آورد و به پروردگار خویش عزوجل می‌گوید این شخص کسی است که من روزش را با تشنگی و شبش را به بیداری گرفته بودم و طمع او را به رحمت تو قوی کرده بودم و آرزویش را به مغفرت تو گسترده بودم، پس براساس گمان من و گمان او به تو، درباره‌اش عمل کن. خدا می‌فرماید: ملک را به دست راستش و جاودانگی را، به دست چپش قرار دهید و حورالعین را به ازدواج او درآورید و پدر و مادرش را زیوری دهید که تمام دنیا و آن چه در آن است به ارزش آن نباشد. پس همه به پدر و مادر این فرد می‌نگرند و منزلت آن دو را عظیم می‌شمرند. این پدر و مادر به خود نگریسته و از مقام خویش در شگفتی فرو رفته و می‌پرسند: پروردگارا، این عظمتی که ما به آن دست یافته‌ایم از کجاست در حالی که اینها در اعمال ما نرسیده؟ خدای عزوجل می‌فرماید و با این تاج کرامت نمی‌بیند مثل آن را بینندگان و نمی‌شنود مانند آن را شنوندگان و فکر نمی‌کند مثل آن را متفکران. پس گفته می‌شود: این عظمت به سبب آموختن قرآن به فرزندتان و تربیت او برای دین اسلام و به زحمت شما دو در راه محبت محمد رسول خدا و علی ولی خدا صلوات الله علیهما می‌باشد و آموختن علم آن دو برای اینکه خداوند قبول نمی‌کند از کسی عملی را مگر به ولایت آن دو و دشمنی با دشمنان آن دو هرچند آنچه بین خاک تا عرش است طلا صدقه دهد در راه خدا پس به آن بشارت داده در گفتار خدای عز و جل «و بشارت بده به مومنین شیعه محمد و علی و کسی که پیروی می‌کند آن دو را از پیشینیان و فرزندان آنها.»
بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج۸۹، ص ۳۱، ح ۳۴
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَن عَلَّمَ وَلَدا لَهُ القرآنَ قَلَّدَهُ اللّه ُ قِلادَةً یُعجَبُ مِنها الأوَّلونَ و الآخِرونَ یَومَ القِیامَةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هـر کـس بـه فرزند خود قرآن را آموزش دهد، خداوند گردنبندی به گردن او آویزد که در روز قیامت همگان از آن شگفت‌زده شوند.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۶۹
امام على علیه السّلام فرمودند: چون ساکنان زمین، خود را به گناه آلوده کنند مشیّت حضرت حق بر این تعلّق مىگیرد که تمام اهل زمین را عذاب کند، ولى هنگامى که سالخوردگان آنها را مىبیند که به سوى نماز گام برمىدارند و کودکان آنها را سرگرم فراگیرى قرآن مشاهده می‌فرماید، ساکنان زمین را مشمول رحمت قرار مىدهد و عذاب (آنان) را به تأخیر مىاندازد.
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۳۹
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۸۰، ح ۷۶۷۵
عَنِ النَّبِیِّ (ص) قَالَ: إِذَا قَالَ الْمُعَلِّمُ لِلصَّبِیِّ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ الصَّبِیُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ کَتَبَ اللَّهُ بَرَاءَةً لِلصَّبِیِّ وَ بَرَاءَةً لِأَبَوَیْهِ وَ بَرَاءَةً لِلْمُعَلِّمِ.
وقتی معلمی به کودکی بگوید بگو «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» پس کودک بگوید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» خداوند رهایی (از آتش) را برای کودک و رهایی والدین او و رهایی معلم او را بنویسد.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۹، ح ۷۶۵۱
قَالَ أَمِیر الْمُؤْمِنِینَ علی (ع): حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ أَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ یُحَسِّنَ أَدَبَهُ وَ یُعَلِّمَهُ الْقُرْآن.
امام على علیه السّلام فرمودند: از جمله حقوق فرزند بر پدر این است که نامی نیک بر او قرار دهد و به خوبی او را تربیت کند و قرآن را به او بیاموزد.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۵۴۶، حکمت ۳۹۹
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَا مِنْ رَجُلٍ عَلَّمَ وَلَدَهُ الْقُرْآنَ إِلَّا تَوَّجَ اللَّهُ أَبَوَیْهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ تَاجَ الْمُلْکِ وَ کُسِیَا حُلَّتَیْنِ لَمْ یَرَ النَّاسُ مِثْلَهُمَا.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: مرد به فرزندش قرآن یاد نمی‌دهد مگر اینکه خداوند متعال در قیامت آن والدین را به تاج پادشاهی تاجدار می‌کند و بر آن دو جامه‌ای می‌پوشاند که هیچ کسی مثل آنها را ندیده است.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۸، ح ۷۶۴۳
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: الْغُلَامُ یَلْعَبُ سَبْعَ سِنِینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْکِتَابَ سَبْعَ سِنِینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ سَبْعَ سِنِینَ.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: کودک هفت سال بازی می‌کند و هفت سال قرآن یاد می‌گیرد و هفت سال حلال و حرام یاد می‌گیرد. (وظیفه مردم این است که چنین کنند.)
وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۴۷۴، ح ۲۷۶۲۱
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع): احْمِلْ صَبِیَّکَ حَتَّى یَأْتِیَ عَلَیْهِ سِتُّ سِنِینَ ثُمَّ أَدِّبْهُ فِی الْکِتَابِ سِتَّ سِنِینَ ثُمَّ ضُمَّهُ إِلَیْکَ سَبْعَ سِنِینَ فَأَدِّبْهُ بِأَدَبِکَ فَإِنْ قَبِلَ وَ صَلَحَ وَ إِلَّا فَخَلِّ عَنْهُ.
امام على علیه السّلام فرمودند: فرزندت را برای شش سال آزاد بگذار، سپس شش سال او را تربیت قرآنی بیاموز، سپس هفت سال او را همراه و ملازم خود قرار ده تا تادیب شود به ادبت. پس (در صورتی که تربیت را بپذیرد) صالح شود و در غیر این صورت دست از او بکش و او را رها کن.
وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۴۷۵، ح ۲۷۶۲۶
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ قَبَّلَ وَلَدَهُ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ عَلَّمَهُ الْقُرْآنَ دُعِیَ بِالْأَبَوَیْنِ فَکُسِیَا حُلَّتَیْنِ تُضِیءُ مِنْ نُورِهِمَا وُجُوهُ أَهْلِ الْجَنَّةِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که فرزندش را ببوسد خداوند براى او ثواب مىنویسد و هر که او را شاد کند خداوند روز قیامت او را شاد خواهد کرد و هر که قرآن به او بیاموزد پدر و مادرش دعوت مىشوند و دو لباس بر آنان پوشیده مىشود که از نور آنها چهرههاى بهشتیان نورانى مىگردد.
وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۴۷۵، ح ۲۷۶۲۳
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که به فرزند خود قرآن بیاموزد مثل آن است که ده هزار حجّ و ده هزار عمره گذارده و ده هزار بنده از فرزندان اسماعیل پیغمبر (علیه السّلام) را آزاد کرده و ده هزار جهاد انجام داده باشد و ده هزار مسلمان گرسنه را سیر کرده باشد و ده هزار مسلمان برهنه را پوشانده باشد و به ازای هر حرفى ده حسنه نوشته می‌شود و ده گناه او از بین می‌رود و (قرآن) با او خواهد بود در قبرش تا در قیامت مبعوث شود و ترازوی عملش سنگین خواهد بود و چون برق جهنده از صراط عبورش خواهند داد و قرآن از او جدا نمی‌شود تا اینکه به کرامتى برتر از آنچه می‌خواسته برسد.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۴۷، ح ۴۶۱۴
اهل قرآن
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَیْهِ الْکِتَابَ. نُوراً لَا تُطْفَأُ مَصَابِیحُهُ وَ سِرَاجاً لَا یَخْبُو تَوَقُّدُهُ وَ بَحْراً لَا یُدْرَکُ قَعْرُهُ وَ مِنْهَاجاً
امام على علیه السّلام فرمودند: قرآن نورى است که خاموشى ندارد، چراغى است که درخشندگى آن زوال نپذیرد، دریایى است که عمق آن درک نشود،
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … لَا یُضِلُّ نَهْجُهُ وَ شُعَاعاً لَا یُظْلِمُ ضَوْءُهُ وَ فُرْقَاناً لَا یُخْمَدُ بُرْهَانُهُ
امام على علیه السّلام فرمودند: [قرآن] راهى است که رونده آن گمراه نگردد، شعلهاى است که نور آن تاریک نشود، جدا کننده حق و باطلى است که درخشش برهانش خاموش نگردد.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … تِبْیَاناً لَا تُهْدَمُ أَرْکَانُهُ وَ شِفَاءً لَا تُخْشَى أَسْقَامُهُ وَ عِزّاً لَا تُهْزَمُ أَنْصَارُهُ وَ حَقّاً لَا تُخْذَلُ أَعْوَانُهُ
امام على علیه السّلام فرمودند: [قرآن] بنایى است که ستونهاى آن خراب نشود، شفا دهندهاى است که بیمارىهاى وحشت انگیز را بزداید، قدرتى است که یاورانش شکست ندارند و حقّى است که یارى کنندگانش مغلوب نشوند.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … فَهُوَ مَعْدِنُ الْإِیمَانِ وَ بُحْبُوحَتُهُ وَ یَنَابِیعُ الْعِلْمِ وَ بُحُورُهُ وَ رِیَاضُ الْعَدْلِ وَ غُدْرَانُهُ وَ أَثَافِیُ الْإِسْلَامِ وَ بُنْیَانُهُ وَ أَوْدِیَةُ الْحَقِّ وَ غِیطَانُهُ
امام على علیه السّلام فرمودند: قرآن، معدن ایمان و اصل آن است، چشمههاى دانش و دریاهاى علوم است، سرچشمه عدالت و نهر جارى دل است، پایههاى اسلام و ستونهاى محکم آن است، نهرهاى جارى زلال حقیقت و سرزمینهاى آن است.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … بَحْرٌ لَا یَنْزِفُهُ الْمُسْتَنْزِفُونَ وَ عُیُونٌ لَا یُنْضِبُهَا الْمَاتِحُونَ وَ مَنَاهِلُ لَا یَغِیضُهَا الْوَارِدُونَ وَ مَنَازِلُ لَا یَضِلُّ نَهْجَهَا الْمُسَافِرُونَ وَ أَعْلَامٌ لَا یَعْمَى عَنْهَا السَّائِرُونَ وَ [إِکَامٌ] آکَامٌ لَا یَجُوزُ عَنْهَا الْقَاصِدُونَ
امام على علیه السّلام فرمودند: [قرآن] دریایى است که تشنگان آن، آبش را تمام نتوانند کشید و چشمهاى است که آبش کمى ندارد؛ محل برداشت آبى است که هرچه از آن برگیرند کاهش نمىیابد، منزلى است که مسافران راه آن را فراموش نخواهند کرد و نشانههایى است که روندگان از آن غفلت نمىکنند، کوهسار زیبایى است که از آن نمىگذرند.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … جَعَلَهُ اللَّهُ رِیّاً لِعَطَشِ الْعُلَمَاءِ وَ رَبِیعاً لِقُلُوبِ الْفُقَهَاءِ وَ مَحَاجَ لِطُرُقِ الصُّلَحَاءِ
امام على علیه السّلام فرمودند: خدا قرآن را فرو نشاننده عطش علمى دانشمندان و باران بهارى براى قلب فقیهان و راه گسترده و وسیع براى صالحان قرار داده است.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … دَوَاءً لَیْسَ بَعْدَهُ دَاءٌ وَ نُوراً لَیْسَ مَعَهُ ظُلْمَةٌ وَ حَبْلًا وَثِیقاً عُرْوَتُهُ وَ مَعْقِلًا مَنِیعاً ذِرْوَتُهُ وَ عِزّاً لِمَنْ تَوَلَّاهُ
امام على علیه السّلام فرمودند: قرآن دارویى است که با آن بیمارى وجود ندارد، نورى است که با آن تاریکى یافت نمى‌شود، ریسمانى است که رشتههاى آن محکم است، پناهگاهى است که قلّه آن بلند و توان و قدرتى است براى آن که قرآن را برگزیند.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … سِلْماً لِمَنْ دَخَلَهُ وَ هُدًى لِمَنِ ائْتَمَّ بِهِ وَ عُذْراً لِمَنِ انْتَحَلَهُ وَ بُرْهَاناً لِمَنْ تَکَلَّمَ بِهِ
امام على علیه السّلام فرمودند: [قرآن] محل امنى است براى هر که وارد آن شود، راهنمایى است تا از آن پیروى کند، وسیله انجام وظیفه است براى آن که قرآن را راه و رسم خود قرار دهد، برهانى است بر آن که با آن سخن گوید.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … شَاهِداً لِمَنْ خَاصَمَ بِهِ وَ فَلْجاً لِمَنْ حَاجَّ بِهِ وَ حَامِلًا لِمَنْ حَمَلَهُ وَ مَطِیَّةً لِمَنْ أَعْمَلَهُ وَ آیَةً لِمَنْ تَوَسَّمَ.
امام على علیه السّلام فرمودند: [قرآن] عامل پیروزى است براى آن که با آن استدلال کند، نجات دهنده است براى آن که حافظ آن باشد و به آن عمل کند و راهبر آن که آن را به کار گیرد و نشانه هدایت است براى آن که در او بنگرد.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: … جُنَّةً لِمَنِ اسْتَلْأَمَ وَ عِلْماً لِمَنْ وَعَى وَ حَدِیثاً لِمَنْ رَوَى وَ حُکْماً لِمَنْ قَضَى.
امام على علیه السّلام فرمودند: [قرآن] سپر نگهدارنده است براى آن که با آن خود را بپوشاند و دانش کسى است که آن را به خاطر بسپارد و حدیث کسى است که از آن روایت کند و فرمان کسى است که با آن قضاوت کند.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۳۱۵، خطبه ۱۹۸
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: مَنِ اسْتَظْهَرَ الْقُرْآنَ وَ حَفِظَهُ وَ أَحَلَّ حَلَالَهُ وَ حَرَّمَ حَرَامَهُ أَدْخَلَهُ اللَّهُ بِهِ الْجَنَّةَ وَ شَفَّعَهُ فِی عَشَرَةٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ کُلُّهُمْ قَدْ وَجَبَ لَهُ النَّار.
امام على علیه السّلام فرمودند: هر که به قرآن تکیه کند و حلال آن را حلال داند و حرام آن را حرام، خدا به سبب قرآن او را به بهشت در آورد و ده نفر از خانواده‌اش را که اهل آتش هستند شفاعت می‌کند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۴۵، ح ۴۶۰۹
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): اقرَأِ القرآنَ ما نَهاکَ، فإن (فإذا) لم یَنهَکَ فلَستَ تَقرَؤهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: تـا زمـانی کـه قـرآن تـو را (از گناهان) باز می‌دارد قرآن بخوان، زیرا اگر تو را بازنداشت (در حقیقت) آن را نخوانده‌ای.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۵۵۳
عَنِ النَّبِیِّ (ص) قَالَ: أَشْرَافُ أُمَّتِی حَمَلَةُ الْقُرْآنِ وَ أَصْحَابُ اللَّیْلِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: بزرگان امت من، حاملان قرآن و شب زنده دارانند.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۸، ح ۷۶۴۷
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنَّ أَهْلَ الْقُرْآنِ فِی أَعْلَى دَرَجَةٍ مِنَ الْآدَمِیِّینَ مَا خَلَا النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ فَلَا تَسْتَضْعِفُوا أَهْلَ الْقُرْآنِ حُقُوقَهُمْ فَإِنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ لَمَکَاناً عَلِیّاً.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: همانا اهل قرآن در بلندترین درجات آدمیان هستند به جز پیمبران و مرسلین، پس حقوق اهل قرآن را اندک نشمارید، زیرا براى ایشان از طرف خداى عزیز جبار مقام بلندى است.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۳، ح ۱
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۷۴، ح ۷۶۶۳
قال علی علیه السلام: أَهْلُ الْقُرْآنِ أَهْلُ اللَّهِ وَ خَاصَّتُهُ.
امام على علیه السّلام فرمودند: اهل قرآن، اهل خدا و خاصان درگاه او هستند.
تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص ۱۱۱، ح ۱۹۸۷
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۶۸، ح ۷۶۴۴
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إنّ الذی لیسَ فی جَوفِهِ شیءٌ من القرآنِ کالبَیتِ الخَرِبِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: کسی که در اندرونش چیزی از قرآن نیست همانند خانهای ویران است.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۷۴
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: سزاوار است حامل قرآن هنگامى که مردم در خوابند به شب زندهدارىاش شناخته شود و وقتى مردم در غفلتند و به کارهاى دنیا مشغول هستند به اذکار روزانهاش معروف باشد و وقتى مردم مىخندند به گریه مشغول باشد و وقتى مردم به عیش و عشرت مشغولند از گناه خوددارى کند و وقتى مردم به کبر و خودبینى و عجب مشغولند خاضع و خاشع باشد و در حال فرح و خوشنودى مردم محزون و غمگین باشد و وقتى مردم به بیهودهگویى مشغولند او ساکت باشد.
إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج ۱، ص ۷۸
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که قرآن را خـتـم کـنـد گـویـا نبوت را در دل خود جا داده ولى به او وحى نمى‌شود و هر که قرآن را آنطور که شایسته است فراهم کند در برابر آنکه با او نادانى کند نـادانى نکند و در برابر کسى که بر او خشم گیرد خشم نگیرد و بـا هـر کـه بـا او تـندى کند تندى نکند، ولى بگذرد و نادیده گیرد و بیامرزد و حلم ورزد بـه خـاطـر بزرگ داشت قرآن.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۴، ح ۵
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۸۱، ح ۷۶۷۶
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): لا یَنبغی لِصاحِبِ القرآنِ أن یَحِدَّ مَع مَن حَدَّ و لا یَجهَلَ مَع مَن یَجهَلُ و فی جَوفِهِ کلامُ اللّهِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: برای ملازم قرآن شایسته نیست با کسی که نسبت به او تندی کرده تندی کـند و کسی که در درونش کلام خداست با کسی که (نسبت به وی) جهالت آمیز رفتار می‌کند، جاهلانه رفتار نمی‌کند.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۹۵
امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا (ص) فرمود: همانا سزاوارترین مردم بترس از خدا در نهان و عیان حامل قرآن است و هر آینه سزاوارترین مردم در نهان و آشکار به نماز خواندن و روزه گرفتن حامل قرآن است؛ سپس با صدای بلند فرمودند: اى حامل قرآن به وسیله آن فروتنى کن تا خدا تو را بالا برد و به وسیله آن تکبرورزى و عزتطلبى نکن که خدا خوار و زبونت کند؛ اى حامل قرآن براى خدا خود را به آن زینت بخش تا خدایت به وسیله آن تو را آراسته کند و با قرآن براى مردم خودآرائى نکن که خدایت ترا به آن زشت کند.
الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۶۰۴، ح ۵
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: حاملان قرآن پوشیده در رحمت خدایند و پوشیده در لباس نور خداى عزّ و جل هستند. اى حاملان قرآن! با نگهداشتن حرمت قرآن، خود را محبوب خدا سازید، که در این صورت، بیشتر شما را دوست خواهد داشت و شما را محبوب مردم خواهد ساخت. از شنونده قرآن شر دنیا و از خواننده قرآن بلایای آخرت دفع می شود و کسى که آیهاى از قرآن بشنود، براى او بهتر است از داشتن طلا به وزن کوه ثبیر و خواننده آیهاى از کتاب خدا، بهتر است از آنچه زیر عرش است تا پایینترین جاهاى زمین.
بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج۸۹، ص ۱۹
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: بزرگوارترین مردم در نزد خدا، پس از پیامبران، دانشمندانند و سپس حاملان قرآنند. اینان (عالمان و حاملان قرآن) از دنیا همان گونه بیرون مىروند که پیامبران بیرون رفتند و چون در روز قیامت از گورها در آیند با انبیا محشور مىشوند و از پل صراط با پیامبران عبور مىکنند و پاداش انبیا را به ایشان مىدهند. پس خوش به حال جوینده علم و حامل قرآن، با این همه کرامت و شرفى که برای آنهاست.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۴، ص ۲۴۴، ح ۴۶۰۴
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): حَمَلةُ القرآنِ هُمُ المُعلِّمونَ کلامَ اللّه ِ و المُتَلَبِّسونَ بنورِ اللّه ِ، مَن والاهُم فقد والَى اللّه َ و مَن عاداهُم فَقد عادَى اللّهَ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: حاملان قرآن، آموزگاران کلام خدا و پوشیده در نور خدا هستند هر که با آنان دوستی کند، بی‌گمان با خدا دوستی کرده است و هر که با آنان دشمنی ورزد، هر آینه با خدا دشمنی ورزیده است.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۹۱
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): یا حاملَ القرآنِ، اُکحُلْ عَینَیکَ بالبُکاءِ إذا ضَحِکَ البَطّالونَ و قُمْ باللیلِ إذا نامَ النائمونَ و صُم إذا أکَلَ الآکِلُونَ و اعفُ عَمَّن ظَلَمَکَ و لا تَحقِدْ فیمَن یَحقِدُ و لا تَجهَلْ فیمَن یَجهَلُ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: ای حاملان قرآن، آن گاه که هـرزگـان می‌خندند تو با گریه دیدگان خویش را سرمه کن و شبها که خفتگان در خوابند، تو (بـرای عـبـادت) برخیز و آن گاه که خورندگان می‌خورند تو روزه‌دار باش و از کسی که به تو ستم کرده است در گذر و با کسی که به تو دشمنی و کینه می‌ورزد کینه نورز و با کسی که نسبت به تو جاهلانه رفتار می‌کند جاهلانه رفتار مکن.
میزان الحکمه جلد ۱۰ حدیث ۱۶۴۹۴
عمل به قرآن
قَالَ الْحَسَنُ بن علی (ع): إِنَّ أَحَقَّ النَّاسِ بِالْقُرْآنِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ إِنْ لَمْ یَحْفَظْهُ وَ أَبْعَدَهُمْ مِنْهُ مَنْ لَمْ یَعْمَلْ بِهِ وَ إِنْ کَانَ یَقْرَؤُهُ.
امام حسن مجتبی علیه السّلام فرمودند: به درستى که سزاوارترین مردم به قرآن کسى است که به آن عمل کند گر چه آن را حفظ نکرده باشد و دورترین مردم از قرآن کسى است که به آن عمل نکند گر چه آن را قرائت کند.
إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج ۱، ص ۷۹
وَ قَالَ الْحَسَنُ (ع): إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَجِیءُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ قَائِداً وَ سَائِقاً یَقُودُ قَوْماً إِلَى الْجَنَّةِ أَحَلُّوا حَلَالَهُ وَ حَرَّمُوا حَرَامَهُ وَ آمَنُوا بِمُتَشَابِهِهِ وَ یَسُوقُ قَوْماً إِلَى النَّارِ ضَیَّعُوا حُدُودَهُ وَ أَحْکَامَهُ وَ اسْتَحَلُّوا مَحَارِمَهُ.
امام حسن مجتبی علیه السّلام فرمودند: این قرآن در روز قیامت مىآید در حالتى که رهبرو سوق دهنده است. مردمى را به سوى بهشت رهبرى مىکند و آنها کسانى هستند که حلال آن را حلال و حرام آن را حرام دانستهاند و به متشابهات آن ایمان آوردند و کسانى را به سوى آتش سوق مىدهد که حدود آن را ضایع کردند و احکام آن را مراعات نکردند و حرامهاى آن را حلال دانستند.
إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج ۱، ص ۷۹
قَالَ عَلِیّ علیه السّلام: اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ لَا یَسْبِقُکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُم.
امام على علیه السّلام فرمودند: خدا را! خدا را! درباره قرآن، مبادا دیگران با عمل به آن بر شما پیشی گیرند.
نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص ۴۲۲، نامه ها ۴۷
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ لَمْ یَعْمَلْ بِهِ حَشَرَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَى فَیَقُولُ «یَا رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمى وَ قَدْ کُنْتُ بَصِیراً قالَ کَذلِکَ أَتَتْکَ آیاتُنا فَنَسِیتَها وَ کَذلِکَ الْیَوْمَ تُنْسى» (طه ۱۲۵) فَیُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند: هر که قرآن بخواند و به آن عمل نکند خداوند روز قیامت او را کور محشور گرداند، پس بگوید: «پروردگارا! چرا مرا کور محشور کردى در حالى که بینا بودم؟» پس به او به سوی آتش امر می‌شود.
وسائل الشیعة، ج ۶، ص ۱۸۳، ح ۷۶۸۳
