روش شناسایی عیبهای اخلاقی در وجود خود
برای اینکه فرد بتواند عیبهای اخلاقی خود را کنار بگذارد ابتدا باید آنها را بشناسد. چنانچه کسی عیبهای خود را شناخته و راه‌های از بین بردن آنها را بداند می‌تواند آنها را از بین ببرد. با دانستن عیبهای اخلاقی، فرد نسبت به آنها حساس شده و توجه بیشتری به از بین بردن آنها می‌کند. یکی از مشکلات فردی که می‌خواهد عیوب اخلاقی خود را کنار بگذارد پیدا کردن عیبهای اخلاقی خود است. مهمترین روش‌هایی شناسایی عیبهای اخلاق موارد زیر هستند.
- موضوع اول برای شناسایی عیب‌ها، دانستن خصوصیات و ویژگی‌های هر عیب است. چنانچه فرد خصوصیات عیب‌ها را بداند می‌تواند آن خصوصیات را با حالات خود تطبیق داده و متوجه شود که آیا حالتی که در او اتفاق افتاد یا عکس‌العملی که به موضوعی از خود نشان می‌دهد از عیب او سرچشمه می‌گیرد یا نه. برای دانستن خصوصیات و ویژگی‌های عیبهای اخلاقی، فرد باید مطالب این کتاب یا کتاب‌‌های اخلاقی دیگر را به دقت مطالعه کند.
- یکی از مهمترین راه‌های شناخت عیبهای اخلاقی، اثر‌هایی است که فرد از اتفاقات مختلف در خود احساس می‌کند و عکس‌العمل‌هایی است که از خود نشان می‌دهد. به عنوان مثال وقتی فرد از نوع برخورد کسی ناراحت شود یا با عصبانیت با او رفتار کند باید به این موضوع فکر کند که چه نقطه ضعفی در خود او وجود دارد که این ناراحتی و عکس‌العمل را ایجاد کرده است. موضوع انفعال و تأثیرپذیری فرد در اتفاقات مختلف، موضوع مهمی در شناخت خصوصیات و نقاط ضعف انسان است.
- از امور دیگر در شناسایی عیوب اخلاقی، عکس‌العمل دیگران در مقابل رفتار‌های فرد است. وقتی فرد رفتاری از خود نشان دهد چنانچه به عکس‌العمل دیگران، مخصوصاً افراد عاقل و جا افتاده در مورد خود توجه کند می‌تواند متوجه شود که رفتارش صحیح بوده یا اشکالاتی دارد. این روش مطلق و کامل نیست و ممکن است در بعضی موارد از رفتار دیگران نتوان چنین نتیجه‌ای گرفت. بنابراین خود فرد هم باید با شناختی که از رذایل و عیبهای اخلاقی دارد دقت کند که آیا نتیجه‌ای که از عکس‌العمل دیگران گرفته درست است یا نه. یکی از فایده‌های ارتباط انسان با افراد خوب و عاقل شناخت و اصلاح رفتار خود است.
- از آنجا که میان رذایل اخلاق و محبت‌‌های غیر الهی ارتباط وجود دارد از امور دیگر در شناخت عیب های اخلاقی، محبت‌ها هستند. چنانچه فرد به محبت‌هایی که به امور غیر الهی دارد توجه کند، با تطبیق این محبت‌ها با رذایلی که باعث این محبت‌ها می‌شوند می‌تواند تشخیص دهد که چه عیب‌هایی در او وجود دارد. به عنوان مثال وقتی فرد، زن نامَحرمی را دوست دارد این محبت با رذیله حرص او ارتباط دارد.
- روش‌‌های شناسایی عُجب در بخش «روش از بین بردن عُجب» بیان می‌شود.
