اهمیت و جایگاه قرائت قرآن
سخنرانی در مورد اهمیت و عظمت قرائت قرآن توسط آقای بهرام محسنی نسب در هیئت نبی اکرم (ص) در تاریخ ۹۸/۰۲/۲۰
احادیث بیان شده در سخنرانی:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ.
رسول خدا (ص) می‌فرمایند: برترین عبادت قرائت قرآن است.
وسائل الشيعة، ج 6، ص 191، ح 7701
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): لَيْسَ شَيْءٌ أَشَدَّ عَلَى الشَّيْطَانِ مِنْ قِرَاءَةِ الْمُصْحَفِ نَظَراً.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: (تحمل) هيچ چيزى بر شيطان دشوارتر از تلاوت قرآن از روى آن نيست.
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 103
قَالَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علی (ع): مَنْ قَرَأَ مِائَةَ آيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنْ أَيِّ الْقُرْآنِ شَاءَ ثُمَّ قَالَ يَا اللَّهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ فَلَوْ دَعَا عَلَى الصَّخْرَةِ لَقَلَعَهَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ.
امام على عليه السّلام فرمودند: هر كس صد آيه از قرآن – از هر جاى قرآن كه بخواهد- بخواند و سپس هفت بار «يا اللَّه» بگويد، اگر بخواهد كه صخرهاى را از جاى خود بركند به خواست خدا از جاى خواهد كند.
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 103
قال علی علیه السلام: لِقَاحُ الْإِيمَانِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ.
امام على عليه السّلام فرمودند: بارور شدن ايمان به تلاوت قرآن است.
تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 112، ح 1992
قال علی علیه السلام: مَنْ أَنِسَ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ لَمْ تُوحِشْهُ مُفَارَقَةُ الْإِخْوَانِ.
امام على عليه السّلام فرمودند: هر كه به تلاوت قرآن انس گيرد، جدايي برادران او را به وحشت تنهايي نيندازد.
تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 112، ح 1993
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ الْبَيْتَ إِذَا كَانَ فِيهِ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ يَتْلُو الْقُرْآنَ يَتَرَاءَاهُ أَهْلُ السَّمَاءِ كَمَا يَتَرَاءَى أَهْلُ الدُّنْيَا الْكَوْكَبَ الدُّرِّيَّ فِي السَّمَاءِ.
امام صادق عليه السّلام فرمودند: خانه‌اى كه در او شخص مسلمانى قرآن مي‌خواند اهل آسمان آن خانه را بنگرند چنانچه اهل دنيا ستاره درخشان را در آسمان بنگرند.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 610، ح 2- وسائل الشيعة، ج 6، ص 199، ح 7724
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: ثَلَاثَةٌ يَشْكُونَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَسْجِدٌ خَرَابٌ لَا يُصَلِّي فِيهِ أَهْلُهُ وَ عَالِمٌ بَيْنَ جُهَّالٍ وَ مُصْحَفٌ مُعَلَّقٌ قَدْ وَقَعَ عَلَيْهِ الْغُبَارُ لَا يُقْرَأُ فِيهِ.
امام صادق عليه السّلام فرمودند: سه چيز است كه به درگاه خداى عز و جل شكايت كند مسجد ويرانى كه اهلش در آن نماز نخوانند و دانشمند و عالمى كه ميان نادانها و جهال باشد و قرآنى كه گرد بدان نشسته و كسى آن را نخواند.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 613، ح 3- وسائل الشيعة، ج 6، ص 206، ح 7741
عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص): إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُحِبُّ ثَلَاثَةَ أَصْوَاتٍ صَوْتَ الدِّيكِ وَ صَوْتَ قَارِئِ الْقُرْآنِ وَ صَوْتَ الَّذِينَ يَسْتَغْفِرُونَ بِالْأَسْحَارِ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: خداى متعال سه صوت را دوست دارد: صدای خروس، صدای تلاوتكننده قرآن و صدای كسانى كه در هنگام سحر طلب آمرزش (استغفار) مىكنند.
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج 12، ص 146، ح 13742
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): و إِنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ بَعْدَ تَعَلُّمِ الْعِلْمِ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآن.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: بعد از آموختن علم، هيچ چيز را خدا بيشتر از قرائت قرآن دوست نمىدارد.
بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج89، ص 18، ح 18
قَالَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ علی (ع): لِيَكُنْ كُلُّ كَلَامِكُمْ ذِكْرَ اللَّهِ وَ قِرَاءَةَ الْقُرْآنِ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (ص) سُئِلَ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ قَالَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ أَنْتَ تَمُوتُ وَ لِسَانُكَ رَطْبٌ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ تَعَالَى.
امام على عليه السّلام فرمودند: چه خوب است كه همه سخن شما ذكر خدا و قرائت قرآن باشد، چرا كه وقتی از پيامبر (ص) پرسيدند در نزد خدا كدام عمل برتر است؟ فرمودند: «قرائت قرآن و اينكه تو در حالى بميرى كه زبانت به ذكر خدا مشغول باشد».
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج 4، ص 259، ح 4639
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إنّ هذهِ القُلوبَ تَصدَأُ كما يَصدَأُ الحَديدُ. قيلَ: يا رسولَ اللّه ِ، فما جَلاؤها؟ قالَ: تِلاوَةُ القرآنِ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: ايـن دلـهـا نيز همانند آهن زنگار مي‌بندد. عرض شد اي رسول خدا، صيقل دهنده دلها چيست؟ فرمودند: تلاوت قرآن.
میزان الحکمه جلد 10 حدیث 16498
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): يا بُنَيَّ، لا تَغفُلْ عَن قِراءةِ القرآنِ؛ فإنَّ القرآنَ يُحيِي القَلبَ و يَنهى عنِ الفحشاءِ و المُنكَرِ و البَغيِ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: فـرزنـدم! از خـواندن قرآن غافل مباش؛ زيرا كه قرآن دل را زنده مي‌كند و از فحشا و زشتكاري و ستم و گناه باز مي‌دارد.
میزان الحکمه جلد 10 حدیث 16503
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: إِنَّمَا شِيعَةُ عَلِيٍّ النَّاحِلُونَ الشَّاحِبُونَ الذَّابِلُونَ ذَابِلَةٌ شِفَاهُهُمْ مِنَ الصِّيَامِ – إِلَى أَنْ قَالَ- كَثِيرَةٌ صَلَاتُهُمْ كَثِيرَةٌ تِلَاوَتُهُمْ لِلْقُرْآنِ يَفْرَحُ النَّاسُ وَ يَحْزَنُونَ.
امام باقر عليه السّلام فرمودند: پيروان على عليه السّلام لاغر، رنگ پریده و ضعیف‌اند. لاغرند از بسيارى روزه گرفتن – تا اینکه فرمودند – بسیار نماز می‌خوانند، بسیار قرآن تلاوت می‌کنند و در حالى كه مردم در شادی‌اند آنها اندوهگيناند.
وسائل الشيعة، ج 6، ص 191، ح 7700
عَنِ الرِّضَا (ع) يَرْفَعُهُ إِلَى النَّبِيِّ (ص) قَالَ: اجْعَلُوا لِبُيُوتِكُمْ نَصِيباً مِنَ الْقُرْآنِ- فَإِنَّ الْبَيْتَ إِذَا قُرِئَ فِيهِ الْقُرْآنُ يُسِّرَ عَلَى أَهْلِهِ وَ كَثُرَ خَيْرُهُ وَ كَانَ سُكَّانُهُ فِي زِيَادَةٍ وَ إِذَا لَمْ يُقْرَأْ فِيهِ الْقُرْآنُ ضُيِّقَ عَلَى أَهْلِهِ وَ قَلَّ خَيْرُهُ وَ كَانَ سُكَّانُهُ فِي نُقْصَانٍ.
امام رضا عليه السّلام فرمودند: برای خانه های خود بهره‌ای از قرآن کریم قرار دهید؛ زیرا در خانه‌ای که قرآن قرائت شود گشایش برای ساکنانش فراهم آید و خیرش فراوان شود و اهل خانه در برکت و فزونی باشند و اگر قرآن خوانده نشود اهل خانه در تنگنا خواهند بود و خیر و برکتش کم شده و ساکنان آن رو به کمی خواهند رفت.
وسائل الشيعة، ج 6، ص 200، ح 7728
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: الدَّارُ إِذَا تُلِيَ فِيهَا كِتَابُ اللَّهِ كَانَ لَهَا نُورٌ سَاطِعٌ فِي السَّمَاءِ وَ تُعْرَفُ مِنْ بَيْنِ الدُّورِ.
امام صادق عليه السّلام فرمودند: هنگامى که در خانه‌اى قرآن خوانده شود براى آن، نور درخشانى خواهد بود که در آسمان بدرخشد و در بين خانه‌ها شناخته شود.
وسائل الشيعة، ج 6، ص 200، ح 7729
قَالَ عَلِيّ علیه السّلام: طوبى لهؤلاءِ، كانوا أحَبَّ الناسِ إلى رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله.
امام على عليه السّلام هنگامي كه صداي ياران خود را در مسجد كه به خواندن قرآن بلند بود شنيد، فرمودند: خوشا به حالشان. اينان محبوبترين مردم نزد رسول خدا (ص) بودند.
میزان الحکمه جلد 10 حدیث 16464
بَعَثَ النبيُّ صلى الله عليه و آله وَفدا إلَى اليَمَنِ، فَأمَّرَ علَيهِم أميرا مِنهُم و هُو أصغَرُهُم، فَمَكَثَ أيّاما لم يَسِرْ … فقالَ لَهُ رجُلٌ: يا رسولَ اللّه ِ، أ تُؤَمِّرُهُ علَينا و هُو أصغَرُنا؟! فَذَكَرَ النبيُّ صلى الله عليه و آله قِراءتَهُ القرآنَ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله هياتي را به يمن فرستاد و از ميان آنها، كم سال‌ترين فرد را به رياستشان برگزيد چـنـد روزي گـذشت و آن هيات راهي نشد مردي به پيامبر عرض كرد: اي رسول خدا! او را كه از همه ما سنش كمتر است رئيس ما كرده اي؟ پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله (دربيان علت اين كار) قاري قرآن بودن او را ياد آور شد.
میزان الحکمه جلد 10 حدیث 16492
عَنِ النَّبِيِّ (ص) قَالَ: مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَكَأَنَّمَا أُدْرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَيْنَ جَنْبَيْهِ إِلَّا أَنَّهُ لَا يُوحَى إِلَيْهِ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: کسی که قرآن بخواند مانند آن است که درجه نبوت در قلب او جاری شده غیر از اینکه به او وحی نمی‌شود.
وسائل الشيعة، ج 6، ص 191، ح 7704
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَهُوَ غَنِيٌّ وَ لَا فَقْرَ بَعْدَهُ وَ إِلَّا مَا بِهِ غِنًى.
امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر كه قرآن بخواند او بىنياز شود و نيازى پس از آن نيست و گر نه (اگر قرآن بىنيازش نكند) هيچ چيز او را بىنياز نكند.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 605، ح 8- وسائل الشيعة، ج 6، ص 178، ح 7672
عَنِ النَّبِيِّ (ص) أَنَّهُ قَالَ: مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَظَنَ [فرأى] أَنَّ أَحَداً أُعْطِيَ أَفْضَلَ مِمَّا أُعْطِيَ فَقَدْ حَقَّرَ مَا عَظَّمَ اللَّهُ وَ عَظَّمَ مَا حَقَّرَ اللَّهُ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمودند: هر كه قرآن بخواند و گمان كند كه به كسى چيزى برتر از آن كه به وى داده شده داده‌اند، به حتم آنچه را خدا بزرگ كرده است كوچك شمرده و آنچه را خدا كوچك كرده بزرگ شمرده است.
وسائل الشيعة، ج 6، ص 170، ح 7654
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): الغُرَباءُ في الدنيا أربَعةٌ: قرآنٌ في جَوفِ ظالِمٍ و مَسجِدٌ في نادي قَومٍ لا يُصَلّى فيهِ و مُصحَفٌ في بَيتٍ لا يُقرَأُ فيهِ و رَجُلٌ صالِحٌ مَع قَومِ سوءٍ.
رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمودند: غريبان دنيا چهار نفرند: قرآني كه در اندرون ستمگر است، مسجدي كه درمحله‌اي باشد و مردم در آن نـمـاز نخوانند، قرآنی كه در خانه‌اي باشد و خوانده نشود و مرد پرهيزگار در ميان مردم بد.
میزان الحکمه جلد 10 حدیث 16554
قَالَ الصَّادِقُ (ع): مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ لَمْ يَخْضَعْ لِلَّهِ وَ لَمْ يَرِقَّ قَلْبُهُ وَ لَا يُنْشِئُ حَزَناً وَ وَجَلًا فِي سِرِّهِ فَقَدِ اسْتَهَانَ بِعِظَمِ شَأْنِ اللَّهِ تَعَالَى وَ خَسِرَ خُسْرَاناً مُبِيناً فَقَارِئُ الْقُرْآنِ مُحْتَاجٌ إِلَى ثَلَاثَةِ أَشْيَاءَ قَلْبٍ خَاشِعٍ وَ بَدَنٍ فَارِغٍ وَ مَوْضِعٍ خَالٍ فَإِذَا خَشَعَ لِلَّهِ قَلْبُهُ فَرَّ مِنْهُ الشَّيْطَانُ الرَّجِيمُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ فَإِذَا تَفَرَّغَ نَفْسُهُ مِنَ الْأَسْبَابِ تَجَرَّدَ قَلْبُهُ لِلْقِرَاءَةِ وَ لَا يَعْتَرِضُهُ عَارِضٌ فَيَحْرِمَهُ بَرَكَةَ نُورِ الْقُرْآنِ وَ فَوَائِدَهُ فَإِذَا اتَّخَذَ مَجْلِساً خَالِيا وَ اعْتَزَلَ عَنِ الْخَلْقِ بَعْدَ أَنْ أَتَى بِالْخَصْلَتَيْنِ خُضُوعِ الْقَلْبِ وَ فَرَاغِ الْبَدَنِ اسْتَأْنَسَ رُوحُهُ وَ سِرُّهُ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ وَجَدَ حَلَاوَةَ مُخَاطَبَاتِ اللَّهِ تَعَالَى عَزَّ وَ جَلَّ عِبَادَهُ الصَّالِحِينَ وَ عَلِمَ لُطْفَهُ بِهِمْ وَ مَقَامَ اخْتِصَاصِهِ لَهُمْ بِفُنُونِ كَرَامَاتِهِ وَ بَدَائِعِ إِشَارَاتِهِ فَإِنْ شَرِبَ كَأْساً مِنْ هَذَا الْمَشْرَبِ لَا يَخْتَارُ عَلَى ذَلِكَ الْحَالِ حَالًا وَ عَلَى ذَلِكَ الْوَقْتِ وَقْتاً بَلْ يُؤْثِرُهُ عَلَى كُلِّ طَاعَةٍ وَ عِبَادَةٍ لِأَنَّ فِيهِ الْمُنَاجَاةَ مَعَ الرَّبِّ بِلَا وَاسِطَةٍ فَانْظُرْ كَيْفَ تَقْرَأُ كِتَابَ رَبِّكَ وَ مَنْشُورَ وَلَايَتِكَ وَ كَيْفَ تُجِيبُ أَوَامِرَهُ وَ تَجْتَنِبُ نَوَاهِيَهُ وَ كَيْفَ تَتَمَثَّلُ حُدُودَهُ فَإِنَّهُ كِتَابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ فَرَتِّلْهُ تَرْتِيلًا وَ قِفْ عِنْدَ وَعْدِهِ وَ وَعِيدِهِ وَ تَفَكَّرْ فِي أَمْثَالِهِ وَ مَوَاعِظِهِ وَ احْذَرْ أَنْ تَقَعَ مِنْ إِقَامَتِكَ حُرُوفَهُ فِي إِضَاعَةِ حُدُودِه.
امام صادق عليه السّلام فرمودند: هر كه تلاوت قرآن كند در حالی که خضوع و خشوع ندارد و از تلاوت قرآن او را رقّتى حاصل نشود و حزن و ترس الهى در دل او ایجاد نشود، به تحقيق كه اين قارى مرتبه صاحب قرآن را حقير شمرده است و در زيانى آشکار است؛ پس قارى قرآن محتاج به سه چيز است: دل خاشع، بدن فارغ از شغلها و جاى خالى. پس اگر قلبش برای خدا خاشع بود شيطان رجيم از او می‌گریزند؛ چنان كه خداوند میفرماید: «هر گاه كه تلاوت قرآن مىكنى، از شيطان رانده شده به خدا پناه ببر.» و هر گاه فارغ باشد دل قارى از اسباب (تشويش خاطر)، قلبش برای قرائت خالی می‌شود و عارضه‌ای که او را از نور قرآن و فوائد آن محروم کند متعرض او نمی‌شود و هر گاه قارى از براى تلاوت قرآن جاى خالى به دست آورد و بتواند از مردم كناره گیرد و دو خصلت «خشوع دل» و «فراغ بدن» داشته باشد، روح و درون او به خداوند عز و جل انس گيرد و لذّت تلاوت بندگان صالح را درک خواهد كرد و به لطف خدا به آن خواهد رسید و به مقام خاص آن خواهد رسید و با فنون كرامتها به اشارات بديع خواهد رسید. پس هر گاه قارى، يك جام از اين شراب بچشد هيچ حال را بر اين حال اختيار نخواهد كرد و هيچ وقتی را بر اين وقت ترجيح نخواهد داد، بلكه این حال را بر هر طاعت و عبادتی اختيار خواهد كرد چراکه بىواسطه با پروردگار در حال مناجات است. پس نظر كن كه چگونه می‌خواند كتاب پروردگار خود را و منشور ولايتت را؟ و چگونه اوامر او را انجام می‌دهد و از نواهی او اجتناب می‌کند؟ و چگونه حدودش را رعایت می‌کند؟ چرا كه قرآن كتابى عزيز است به او باطل از مقابل و پشت راه ندارد، چرا كه اين قرآن فرود آمده از جانب خدای حكيم حميد است. پس بخوان قرآن را شمرده و توقف کن در وعده و وعید و به آيههاى امثال و مواعظ كه مىرسى تفكّر کن و بپرهيز از اينكه حروف قرآن و اداى مخارج آن را چنان كه بايد بجا نياورى و حدود آن را ضايع کنی.
مصباح الشريعة، ص 28