اجر فقرا از دیدگاه ائمه (ع)
سخنرانی در مورد اجر فقرا از دیدگاه ائمه (ع) توسط آقای بهرام محسنی نسب در هیئت نبی اکرم (ص) در تاریخ ۹۷/۱۱/۲۶
احادیث بیان شده در این سخنرانی:
دادن ثواب آنچه در نیت دارد
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ الْفَقِيرَ لَيَقُولُ يَا رَبِّ ارْزُقْنِي حَتَّى أَفْعَلَ كَذَا وَ كَذَا مِنَ الْبِرِّ وَ وُجُوهِ الْخَيْرِ فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ مِنْهُ بِصِدْقِ نِيَّةٍ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلَ مَا يَكْتُبُ لَهُ لَوْ عَمِلَهُ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ.
امام صادق عليه السّلام فرمود: بنده مؤمن فقير ميگويد: پروردگارا بمن (مال و ثروت) روزى كن تا از احسان و راههاى خير چنين و چنان كنم. (مسجد بسازم و اطعام دهم و به بينوايان كمك كنم) و چون خداى عز و جل بداند نيتش صادق است و راست ميگويد، براى او همان أجر و پاداش را نويسد كه اگر انجام ميداد مينوشت، همانا خدا وسعت بخش و كريم است.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 85، ح 3
ثواب پنجاه صديق
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) سَيَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَا يُنَالُ الْمُلْكُ فِيهِ إِلَّا بِالْقَتْلِ وَ التَّجَبُّرِ وَ لَا الْغِنَى إِلَّا بِالْغَصْبِ وَ الْبُخْلِ وَ لَا الْمَحَبَّةُ إِلَّا بِاسْتِخْرَاجِ الدِّينِ وَ اتِّبَاعِ الْهَوَى- فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ الزَّمَانَ فَصَبَرَ عَلَى الْفَقْرِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْغِنَى وَ صَبَرَ عَلَى الْبِغْضَةِ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْمَحَبَّةِ وَ صَبَرَ عَلَى الذُّلِّ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَى الْعِزِّ آتَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ خَمْسِينَ صِدِّيقاً مِمَّنْ صَدَّقَ بِي.
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: زمانى براى مردم پيش آيد كه سلطنت جز بوسيله كشتن و ستمگرى بدست نيايد و ثروت جز با غصب و بخل پيدا نشود و دوستى جز بوسيله بيرون بردن دين و پيروى هوس بدست نيايد، پس كسى كه بآن زمان برسد و بر فقر صبر كند، با آنكه بر ثروت توانائى داشته باشد وبر دشمنى مردم صبر كند با آنكه بر دوستى توانا باشد (يعنى بتواند از راه از دست دادن دين و پيروى هوس جلب دوستى كند، ولى نكند) و بر ذلت صبر كند، با آنكه بر عزت توانا باشد، خدا ثواب پنجاه صديق از تصديقكنندگان مرا باو دهد.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 91، ح 12
معطل نشدن برای ورود به بهشت
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ فُقَرَاءَ الْمُسْلِمِينَ يَتَقَلَّبُونَ فِي رِيَاضِ الْجَنَّةِ قَبْلَ أَغْنِيَائِهِمْ بِأَرْبَعِينَ خَرِيفاً ثُمَّ قَالَ سَأَضْرِبُ لَكَ مَثَلَ ذَلِكَ إِنَّمَا مَثَلُ ذَلِكَ مَثَلُ سَفِينَتَيْنِ مُرَّ بِهِمَا عَلَى عَاشِرٍ فَنَظَرَ فِي إِحْدَاهُمَا فَلَمْ يَرَ فِيهَا شَيْئاً فَقَالَ أَسْرِبُوهَا وَ نَظَرَ فِي الْأُخْرَى فَإِذَا هِيَ مَوْقُورَةٌ فَقَالَ احْبِسُوهَا.
امام صادق عليه السّلام فرمود: فقراء مسلمان چهل خريف پيش از توانگرانشان در باغهاى بهشت ميخرامند، سپس فرمود: برايت مثلى بزنم، حكايت اين دو دسته حكايت دو كشتى است كه بگمرك رسند و گمركچى يكى را خالى بيند و گويد رها كنيد برود و ديگرى را پر از بار بيند و گويد نگهش داريد.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 260، ح 1
پاداش روزهدارى كه به عبادت برخاسته
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) يَا عَلِيُّ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الْفَقْرَ أَمَانَةً عِنْدَ خَلْقِهِ فَمَنْ سَتَرَهُ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِثْلَ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَفْشَاهُ إِلَى مَنْ يَقْدِرُ عَلَى قَضَاءِ حَاجَتِهِ فَلَمْ يَفْعَلْ فَقَدْ قَتَلَهُ أَمَا إِنَّهُ مَا قَتَلَهُ بِسَيْفٍ وَ لَا رُمْحٍ وَ لَكِنَّهُ قَتَلَهُ بِمَا نَكَى مِنْ قَلْبِهِ.
رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: اى على، همانا خدا فقر را نزد مخلوقش به امانت گذاشته هر كه آن را نهان دارد، خدايش مانند پاداش روزهدارى كه بعبادت بپاخاسته دهد و هر كه آن را نزد كسى كهميتواند حاجتش را برآورد فاش سازد و او نكند او را كشته است، آگاه باش كه او را با شمشير و نيزه نكشته، بلكه با زخم به دل كشته است.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 260، ح 3
آمرزش
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) مَا أُعْطِيَ عَبْدٌ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا اعْتِبَاراً وَ مَا زُوِيَ عَنْهُ إِلَّا اخْتِبَاراً.
امام صادق عليه السّلام فرمود: چيزى از دنيا به بندهئى عطا نشد، مگر براى عبرت گرفتن و چيزى از او بر كنار نگرديد، مگر براى آزمودن.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 261، ح 6
نعمتهای بهشتی
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَلْتَفِتُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِلَى فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِينَ شَبِيهاً بِالْمُعْتَذِرِ إِلَيْهِمْ فَيَقُولُ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا أَفْقَرْتُكُمْ فِي الدُّنْيَا مِنْ هَوَانٍ بِكُمْ عَلَيَّ وَ لَتَرَوُنَّ مَا أَصْنَعُ بِكُمُ الْيَوْمَ فَمَنْ زَوَّدَ أَحَداً مِنْكُمْ فِي دَارِ الدُّنْيَا مَعْرُوفاً فَخُذُوا بِيَدِهِ فَأَدْخِلُوهُ الْجَنَّةَ قَالَ فَيَقُولُ رَجُلٌ مِنْهُمْ يَا رَبِّ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْيَا تَنَافَسُوا فِي دُنْيَاهُمْ فَنَكَحُوا النِّسَاءَ وَ لَبِسُوا الثِّيَابَ اللَّيِّنَةَ وَ أَكَلُوا الطَّعَامَ وَ سَكَنُوا الدُّورَ وَ رَكِبُوا الْمَشْهُورَ مِنَ الدَّوَابِ فَأَعْطِنِي مِثْلَ مَا أَعْطَيْتَهُمْ فَيَقُولُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَكَ وَ لِكُلِّ عَبْدٍ مِنْكُمْ مِثْلُ مَا أَعْطَيْتُ أَهْلَ الدُّنْيَا مُنْذُ كَانَتِ الدُّنْيَا إِلَى أَنِ انْقَضَتِ الدُّنْيَا سَبْعُونَ ضِعْفاً.
امام صادق عليه السّلام فرمود: خداى عز و جل روز قيامت مانند پوزش خواه بفقراء مؤمنين توجه كند و فرمايد: بعزت و جلالم سوگند كه شما را در دنيا بواسطه خوارى شما نزد خود فقير نساختم، امروز رفتار مرا با خود مىبينيد، هر كس در دنيا بشما نيكى نموده، دستش را بگيريد و ببهشتش در آوريد. مردى از فقرا گويد: پروردگارا؛ اهل دنيا با يك ديگر در دنيا مسابقه گذاشتند، با زنها نزديكى كردند، جامههاى نازك پوشيدند، خوراك خوردند، در كاخها نشستند و مركوبهاى معروف و مشهور را سوار شدند، بمن هم مثل آنچه بآنها دادى عطا فرما. خداى تبارك و تعالى فرمايد: براى تو و هر يك از شماست هفتاد برابر آنچه باهل دنيا دادم از آغاز تا انجام دنيا.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 261، ح 9
شفاعت دیگران
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مُنَادِياً يُنَادِي بَيْنَ يَدَيْهِ أَيْنَ الْفُقَرَاءُ فَيَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ كَثِيرٌ فَيَقُولُ عِبَادِي فَيَقُولُونَ لَبَّيْكَ رَبَّنَا فَيَقُولُ إِنِّي لَمْ أُفْقِرْكُمْ لِهَوَانٍ بِكُمْ عَلَيَّ وَ لَكِنِّي إِنَّمَا اخْتَرْتُكُمْ لِمِثْلِ هَذَا الْيَوْمِ تَصَفَّحُوا وُجُوهَ النَّاسِ فَمَنْ صَنَعَ إِلَيْكُمْ مَعْرُوفاً لَمْ يَصْنَعْهُ إِلَّا فِيَّ فَكَافُوهُ عَنِّي بِالْجَنَّةِ.
امام باقر عليه السّلام فرمود: چون روز قيامت شود، خداى تبارك و تعالى دستور دهد كه يك منادى در برابرش فرياد كشد: كجا هستند فقرا؟ گروه بسيارى برخيزند، خدا فرمايد: بندگان من! گويند لبيك پروردگارا، فرمايد: من شما را براى خوارى و پستى شما در نظرم فقير نساختم، بلكه براى مثل امروز انتخابتان كردم، در چهره مردم تأمل و جستجو كنيد، هر كس بشما احسانى نسبت بمن كرده از جانب من بهشت را باو پاداش دهيد.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 263، ح 15
پوزش خواهی خدا
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ لَيَعْتَذِرُ إِلَى عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ الْمُحْوِجِ فِي الدُّنْيَا كَمَا يَعْتَذِرُ الْأَخُ إِلَى أَخِيهِ فَيَقُولُ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا أَحْوَجْتُكَ فِي الدُّنْيَا مِنْ هَوَانٍ كَانَ بِكَ عَلَيَّ فَارْفَعْ هَذَا السَّجْفَ فَانْظُرْ إِلَى مَا عَوَّضْتُكَ مِنَ الدُّنْيَا قَالَ فَيَرْفَعُ فَيَقُولُ مَا ضَرَّنِي مَا مَنَعْتَنِي مَعَ مَا عَوَّضْتَنِي.
امام صادق عليه السّلام فرمود: همانا (روز قيامت) خداوند – جل ثناؤه- از بنده مؤمن محتاج در دنيايش پوزش ميخواهد، چنان كه برادرى از برادرش پوزش ميخواهد و ميفرمايد: بعزت و جلالم سوگند كه ترا در دنيا براى خواريت در نظرم محتاج نكردم، اين روپوش را بردار و ببين بجاى دنيا بتو چه دادهام، او بردارد و گويد: با اين عوض كه عطا فرمودى، زيانى بمن ندارد آنچه از دنيا از من باز گرفتى.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 264، ح 18
رسیدن به درجات عالی معنوی
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ النَّبِيُّ (ص) طُوبَى لِلْمَسَاكِينِ بِالصَّبْرِ وَ هُمُ الَّذِينَ يَرَوْنَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ.
پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: خوشا حال مستمندان از لحاظ صبر آنها [خوشا حال آنها كه بصبر چسبيدهاند] آنهايند كه ملكوت آسمانها و زمين را ميبينند.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 263، ح 13
لازمه رسیدن به اجر و پاداش
قَالَ النَّبِيُّ (ص) يَا مَعْشَرَ الْمَسَاكِينِ طِيبُوا نَفْساً وَ أَعْطُوا اللَّهَ الرِّضَا مِنْ قُلُوبِكُمْ يُثِبْكُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى فَقْرِكِمْ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَلَا ثَوَابَ لَكُمْ.
پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: اى گروه مستمندان؛ خوشدل باشيد و رضايت قلبى خود را بدرگاه خدا تقديم داريد تا خداى عز و جل شما را براى فقرتان ثواب دهد و اگر نكنيد، ثوابى نداريد.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 263، ح 14
دادن ثواب به آنچه دلش خواهد و ندارد
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ كَثِيرٍ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: قَالَ لِي أَ مَا تَدْخُلُ السُّوقَ أَ مَا تَرَى الْفَاكِهَةَ تُبَاعُ وَ الشَّيْءَ مِمَّا تَشْتَهِيهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ أَمَا إِنَّ لَكَ بِكُلِّ مَا تَرَاهُ فَلَا تَقْدِرُ عَلَى شِرَائِهِ حَسَنَةً.
محمد بن حسين بن كثير خزاز گويد: امام صادق عليه السّلام بمن فرمود: ببازار نميروى؟ميوههائى كه بفروش ميرسد و چيزهاى ديگرى را كه دلت ميخواهد نمىبينى؟ گفتم: چرا. فرمود: بدان كه در برابر هر چه مىبينى و نميتوانى بخرى برايت حسنهئى است.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 264، ح 17
ورود به بهشت بدون حساب
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ قَامَ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ حَتَّى يَأْتُوا بَابَ الْجَنَّةِ فَيَضْرِبُوا بَابَ الْجَنَّةِ فَيُقَالُ لَهُمْ مَنْ أَنْتُمْ فَيَقُولُونَ نَحْنُ الْفُقَرَاءُ فَيُقَالُ لَهُمْ أَ قَبْلَ الْحِسَابِ- فَيَقُولُونَ مَا أَعْطَيْتُمُونَا شَيْئاً تُحَاسِبُونَّا عَلَيْهِ فَيَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ صَدَقُوا ادْخُلُوا الْجَنَّةَ.
امام صادق عليه السّلام فرمود: چون روز قيامت شود، گروهى از مردم برخيزند و تا در بهشت آيند و در زنند، بآنها گويند: شما كيستيد؟ گويند ما فقرا هستيم، گويند: آيا پيش از حساب (ميخواهيد ببهشت در آئيد؟) گويند: بما چيزى نداديد كه حسابش را بكشيد، خداى عز و جل فرمايد: راست گويند، ببهشت درآئيد.
الكافي (ط – الإسلامية)، ج 2، ص 264، ح 19