مداحی و مداحان
روضه خوانان نوکران امام حسین (ع)
سوال – آیا این اعتقاد صحیح است که بگوییم روضه خوانان جزء نوکران خاص و سر افراز حضرت امام حسین (ع) هستند؟
ج: بله به مقتضای اخبار و روایات بسیاری است که در ثواب با همه شنوندگان و گریه کنندگان و خدمتگزاران شریک و سهیم خواهند بود و از خادمان و چاکران سرافراز آن حضرت شمرده می شوند.
تفاوت روضه خوانان
سوال – آیا همه روضه خوانان دارای این مقام بالا می باشند؟
ج: خیر، بلکه رسیدن به این رتبه جلیله مشروط به شروطی است که با نبودن آنها زحمت ها بی فایده و رنج ها بی نتیجه خواهد بود و گاهی اسامی ایشان با نداشتن این شروط العیاذبالله یا در دفتر کسبه و تجار یا در دیوان کاذبین و خاسرین و مشرکین درج خواهد شد.
گریاندن
سوال : آیا گریاندن مردم در مصائب آب محمد (ع) عبادت محسوب می شود؟
ج: گریاندن مومنین بر مصائب آل محمد (ع) مثل گریستن، از عبادات موکده و مستحبات مرغوبه است و برای آن ثواب ها و اجرهایی مهیا نموده اند.
سوال : حال که بیان شد گریاندن در مصائب اهل بیت (ع) عبادت می باشد. در اینجا بفرمایید این عبادت را به چه نحوی باید انجام داد؟
ج: این عبادت مانند سایر عبادات است که در هنگام انجام آن جز رضای خداوند و خشنودی رسول خدا و ائمه هدی (ع) غرض و مقصد دیگر نباید داشته باشد و اگر غرضی هم از این کار دارد فقط باید به دنبال ثواب هایی که وعده داده شده، باشد و یا به دنبال پاک شدن از گناهان باشد که این اغراض با اخلاص در عمل منافاتی ندارند و اگر به جای رضای خدا به دنبال جذب قلوب مردم و یا مال آنها به سوی خود باشد خود را به مهالک عظیمه انداخته است که امید نجات در آن نیست.
علت نام گذاری روضه
سوال ۳۶- در ابتداء این بخش لطف فرموده و در مورد تاریخچه روضه خوانی و اینکه چرا اصلا به این نام مصطلح شده است توضیحاتی بیان فرمایید؟
ج: بله مخفی نماند که گریانیدن مومنین و شعر خواندن برای مومنین و واداشتن آنان به گریستن بر مصائب اهل بیت (ع) در شرع مطهر عبادات ممدوحه مستحسنه به حساب آمده است. که ثواب های جزیله ای برای آن مقرر نموده اند. اما در مورد سوال باید عرض کنم که شعر خواندن و گریاندن بر مصائب اهل بیت (ع) از زمان خود معصومین (ع) و به تشویق خود حضرات بوده است اما چرا حالا به این نام روضه مشهور شده است. بر می گردد به سال ۹۰۰، زیرا قبل این سال این صنف افرادی که به این کار مشغول بودند اسم مخصوص نداشتند تا عصر فاضل متبحر ملاحسین کاشفی (ره) روضه الشهداء را تالیف نمود مردم در مجالس مصیبت از آن کتاب می خواندند و چون کتاب دارای اغلاق سختی بود هر کس از عهده خواندن آن بر نمی آمد بلکه اشخاص مخصوصی بودند که آن کتاب را آموخته و در مجالس عزاداری می خواندند به همین دلیل ایشان معروف به روضه خوان یعنی خواننده کتاب روضه الشهداء شدند. که کمک کار آنها بالا گرفت و مطالب دیگر از اشعار و مواعظ نیز بیان می نمودند.
توصیه های امام (ره) به مداحان
سؤال:
لطفاً توصیه های امام (ره) را برای مداحان بیان فرمایید؟
جواب:
امام (ره) در موارد گوناگونی به خطبا و مداحان در مورد نحوه روضه خواندن و موضوعات آن توصیه هایی داشته اند که به طور خلاصه و دسته بندی شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) در نوحه ها و اشعار به طور کوبنده فجایع و ستمگری های، ستمگران هر عصر یاد آوری شود.
۲) دشمنان اسلام، به طور کوبنده یاد آوری و لعن و نفرین شوند.
۳) مردم را سوق به اسلام و مسایل آن بدهند.
۴) مردم را مهیا برای فداکاری بکنند.
۵) زیاد روضه بخوانند و دو کلمه نباشد.
۶) به صورتی روضه بخوانند که مردم مانند اهل بیت (ع) با ستمگران سازش نکنند
شروط روضه خوانی
سؤال:
آیا این اعتقاد صحیح است که بگوییم روضه خوانان جزء نوکران خاص و سر افراز حضرت امام حسین (ع) هستند؟
جواب:
بله، اخبار و روایات بسیاری است که روضه خوانان در ثواب با همه شنوندگان و گریه کنندگان و خدمتگزاران شریک و سهیم خواهند بود و از خادمان و چاکران سرافراز آن حضرت شمرده می شوند.
سؤال:
آیا همه روضه خوانان دارای این مقام بالا می باشند؟
جواب:
خیر، بلکه رسیدن به این رتبه جلیله، مشروط به شروطی است که با نبودن آنها، زحمتها بی فایده و رنجها بی نتیجه خواهد بود و گاهی اسامی ایشان با نداشتن این شروط، العیاذبالله یا در دفتر کسبه و تجار یا در دیوان کاذبین و خاسرین و مشرکین درج خواهد شد.
سؤال:
آن شروطی که روضه خوان باید داشته باشد تا جزء نوکران خاص حضرت اما حسین (ع) بشمار آید را بیان نمایید؟
جواب:
بر هر روضه خوانی که عزم نموده داخل در این صنف شود و به مقامات عالیه و ثوابهای بی نهایت و اکرامهای بی منت و اذیت که برای این زمره وعده داده اند برسد، لازم است پیش از اشتغال در این فن، دو شرط را به طور جزم و اطمینان در خود ایجاد کند، تا از خطاها و کیدهای شیطانی آسوده شود و آن دو شرط یکی « اخلاص » است و دیگری « صدق ».
گریاندن در مصائب اهل بیت (ع)
سؤال:
آیا گریاندن مردم در مصائب آل محمد (ع) عبادت محسوب می شود؟
جواب:
گریاندن مؤمنین بر مصائب آل محمد (ع) مثل گریستن، از عبادات مؤکده است و برای آن ثوابها و اجرهایی مهیا نموده اند.
سؤال:
حال که بیان شد گریاندن در مصائب اهل بیت (ع) عبادت می باشد. در اینجا بفرمایید این عبادت را به چه نحوی باید انجام داد؟
جواب:
این عبادت مانند سایر عبادات است که در هنگام انجام آن جز رضای خداوند و خشنودی رسول خدا و ائمه هدی (ع) غرض و مقصد دیگر نباید داشته باشد و اگر غرضی هم از این کار دارد فقط باید به دنبال ثواب هایی که وعده داده شده، باشد و یا به دنبال پاک شدن از گناهان باشد که این اغراض با اخلاص در عمل منافاتی ندارند و اگر به جای رضای خدا به دنبال جذب قلوب مردم و یا مال آنها به سوی خود باشد، خود را به مهالک عظیمه انداخته است که امید نجات در آن نیست.
روضه خوانی بدون سند معتبر
سؤال:
وظیفه بانیان و شرکت کنندگان در مقابل مداحانی که بدون سند معتبر روضه می خوانند و یا با غنا می خوانند چیست؟
جواب:
مقام معظم رهبری (دام ظله العالی): تکلیف شنوندگان نهی از منکر است، به شرطی که موضوع و شرایط آن نزد آنان ثابت شده باشد.
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظله العالی): لازم است از مرثیه سرایانی استفاده شود که مطالب صحیح و واقعی را بیان می کنند.
سؤال:
آیا پول دادن به مداحانی که لابلای اشعار و سخنان خود، بعضی مصائب بی مدرک یا ضعیف السند را نقل می کنند و یا با غنا می خوانند جایز است؟
جواب:
آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی): پول را در برابر کارهای مشروع آنها بدهند و نسبت به کارهای خلاف نهی از منکر کنند.
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظله العالی): غنا حرام است هر چند با خواندن قرآن همراه باشد و لازم است از مرثیه سرایانی استفاده شود که مطالب صحیح و واقعی را بیان می کنند.
حکم بی سند خواندن روضه خوانان
سوال: گاهی از مداحان مصیبت های اهل بیت (ع) را بدون سند معتبری می خوانند و منابع خود را الهام و مکاشفه برای خود می دانند آیا نقل وقایع بدین نحو صحیح است؟ وظیفه شنوندگان چیست؟
ج: مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) به این سوال چنین پاسخ می دهند: نقل مطالب به صورت مزبور بدون اینکه مستند به روایتی باشد و یا در تاریخ ثابت شده باشد، وجه شرعی ندارد مگر آنکه نقل آن به عنوان بیان حال به حسب برداشت متکلم بوده و علم به خلاف آن، نداشته باشد و تکلیف شنوندگان نهی از منکر است به شرطی که موضوع و شرایط آن نزد آنان ثابت شده باشد.
پس می توان چنین نتیجه گرفت که وظیفه مداحان:
الف) مصیبت ها و مطالب را مستند به روایات و یا تاریخ بخوانند.
ب) گفتن مطالب و مصیبت ها بدون سند وجه شرعی ندارد.
ج) اگر مداحان بخواهند مصیبت هایی را نقل کنند که در روایات و تاریخ نمی باشد باید:
اولا: به عنوان بیان حال (زبان حال) به حسب برداشتشان بگویند.
ثانیا: علم به خلاف بودن آن بیان حال با تاریخ و روایات نداشته باشند.
وظیفه روحانیون و مردم در برابر روضه دروغ
سؤال:
به نظر شما چه کسانی در رشد اکاذیب در روضه ها مقصر می باشند؟
جواب:
مرحوم حاجی نوری (ره) استاد شیخ عباس قمی (ره) در کتاب ارزشمند لولو و مرجان در این رابطه می فرمایند: اگر اهل علم مسامحه نمی کردند و مراقب تمییز صحیح و سقیم و صدق و کذب گفتار این طایفه روضه خوانان می شدند و از گفتن اکاذیب نهی می کردند، کار خرابی به اینجا نمی رسید.
سؤال:
لطف فرموده و در مورد وظیفه روحانیون و طلاب در مقابل مداحانی که احادیث ضعیف السند یا مدحهای ساختگی می خوانند، بیشتر توضیح دهید.
جواب:
آیت الله مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی) اظهار داشته اند که طلاب، روحانیون و بزرگان حوزه وظیفه دارند جلوی مداحی هایی که ساختگی یا مبتنی بر احادیث ضعیف است بگیرند.
ایشان افزودند: برخی از مداحان بی سوادی که اهل حدیث و روایت نیستند، میدان را به دست گرفته اند و احادیث ضعیف السندی را نقل نموده و با عباراتی زشت مداحی می کنند.
وی با اشاره به اخراج احمدبن خالد برقی از قم توسط شیخ القمیین به دلیل اینکه وی از اشخاص ضعیف و غیرموثق نیز حدیث نقل می نمود، گفتند: الان هم شما طلاب و روحانیون تکلیف دارید مثل شیخ القمیین آنان را از قم بیرون کنید و یا جلوی آنها را بگیرید. شما سراغ دیگر آقایان علماء بروید با اصرار تذکر از آنها بخواهید که به وظیفه شان عمل کنند و من مطمئن هستم که آقایان بزرگوار هستند و با تذکر شما اقدام خواهند کرد.
سؤال:
وظیفه مردم در مقابل روضه خوان های دروغ چیست؟
جواب:
استاد شهید مطهری (ره) در این رابطه می فرمایند: که مردم دو مسولیت بزرگ دارند. یک مسؤلیت این است که نهی از منکر بر همه واجب است. وقتی که فهمیدند که دروغ است، نباید در آن مجلس بنشینند، که حرام است. و دیگر این تمایلی است که صاحب مجلس ها و مستمعین به گریاندن مجلس دارند، مجلس باید بگیرد، باید کربلا بشود. روضه خوان بیچاره هم یک چیزی اضافه می کند تا مجلسش بگیرد. این انتظار را مردم باید از سر خودشان بیرون کنند. مردم باید روضه راست را بشنوند و معارف و سطح فکرشان بالا بیاید.
وظیفه بانیان در برابر مداحان
سؤال:
وظیفه بانیان و عزاداران نسبت به روضه خوانان چیست؟
جواب:
در کتاب لولو و مرجان مرحوم حاجی نوری (ره) با استناد به روایات بیان می کند که:
صاحب مجلس و چه غیر او از حاضرین اعانت و اکرام و احسان و انعام به مال و زبان و سایر جوارح تا آنجا که از عهده آنها بر می آید انجام دهند. زیرا که هر چقدر هم به روضه خوان لطف هم کنند، هرگز به اندازه حقی که روضه خوان بر آنان پیدا کرده نخواهد بود. زیرا هر چه از متاع دنیا که به او دهند به اندازه یک تار موی جامه بهشتی که هزارها از آن توسط روضه خوان به آنها رسیده مقابله نخواهد کرد. پس هر چه دهند کم داده اند و هر چه کنند کم کرده اند.
و این مطلب مطابق با سیره مرضیه ائمه طاهرین (ع) با این طایفه و امثال ایشان از معلمین قرآن مجید و مداحین می باشد. و نیز بانیان و عزاداران از روضه خوانان انتظار نداشته باشند که به اصطلاح شهید مطهری (ره) مجلس را کربلا کند. چرا که این انتظار شنوندگان چه بسا باعث شود که مداح برای گرم کردن مجلس و یا تبدیل کردن مجلس به کربلا مجبور شود به بیان روضه های بی سند و دروغ و خواندن و اشعار غنایی و بی مدرک.
ریا در روضه خوانی
سؤال:
یکی از شرایط مداحان را اخلاص بیان نموده اند. مگر ریا کردن در روضه خوانی چه خطرهایی را می تواند به دنبال داشته باشد؟
جواب:
حضرت حاجی نوری (ره) در کتاب ارجمند لولو و مرجان خطرهای ریا در روضه خوانی را به بخش های زیر تقسیم می نمایند که به طور مختصر عبارتند از:
۱- به سبب ریا و غرض فاسد که رضای غیر خدا و اهل بیت (ع) می باشد، خود را از ثوابها و فیوضاتی که برای این طایفه مهیا نموده اند محروم می کند و به جیفه گندیده دنیا می پردازد.
۲- این افراد داخل در جماعتی می شوند که آل محمد (ع) را سبب تجارت و معاش خود کرده اند. و امام باقر (ع) می فرماید: « ولا تستا کل الناس بنا فتفتقر » یعنی مال مردم را به سبب ما مخورید که فقیر خواهی شد. و ظاهراً مراد از فقر، فقر در دنیا و آخرت هر دو می باشد.
۳- این افراد داخل در جماعتی می شوند که آخرت خود را به دنیا می فروشند. رسول خدا (ع) می فرمایند: « شر الناس من باع آخرته بدنیاه و … » یعنی مردمان بد آن کسانی هستند که آخرت خود را به دنیایشان فروختند.
۴- این افراد جزء عالمان بی عمل خواهند شد که سخنان نیکویی می گویند، ولی خود عمل نمی کنند.
سؤال:
متأسفانه با این توضیحاتی که فرمودید در بعضی از افراد این صنف دیده می شود که این امور را برای کسب و تحصیل مال قرار داده اند. و مثل سایر اهل تجارت معامله می کنند و در زیادی و کمی مبلغ چانه می زنند. و یا بعضی در بالای منبر بانی می طلبند. با این حال خود را از چاکران خاص حضرت سیدالشهداء (ع) می شمرند و می گویند: آقایم امام حسین (ع) چنین کرد و یا چنین فرمود. در این مورد بیشتر توضیح دهید.
جواب:
بله، متأسفانه این مطلب حقیقتی است که حضرت علامه حاجی نوری در کتاب لولو و مرجان به این مورد اشاره می فرمایند که میان این افراد با حضرت سیدالشهداء ابداً علاقه نیست. و قدر و منزلت ایشان را حتی پست تر از حمال و سبزی فروش می دانند. و بیان می دارند که هر کس فقط ذکر مناقب و فضایل و مصائب حضرت سیدالشهداء (ع) را بیان کند، سمت چاکری و نوکری آن حضرت را پیدا نمی کند، بلکه روضه خوان و مداح آن زمان جزء نوکران خاص حضرت سیدالشهداء (ع) قرار می گیرد که آنچه می گوید برای حق عزوجل و رضای اولیائش (ع) باشد. والا کاسبی بیش نیست.
سؤال:
این بیان شما کاملاً صحیح می باشد و لیکن وقتی این مباحث بعضاً با این افراد مطرح می شود، آنان عذرهایی می آورند. مثلاً می گویند ما شغل دیگری نداریم و تنها منبع معیشت زن و بچه ها همین کار می باشد. در این مورد چه باید کرد؟
جواب:
علامه حاجی نوری در این رابطه می فرمایند: ببینید ما نمی گوییم اهل علم و یا روضه خوان نباید چیزی بگیرند. بلکه ما بیان می کنیم که روضه خوان با تقوا و با دیانت باید راه جواز این قسم تجارت و محلیت آن را فرا بگیرد و قسم جایز آن را به دست آورد. و چون در این مسئله بین علماء اختلاف بسیار است مداح با تقوا، باید حکم این عمل را از مرجع تقلید خود سوال کند و طبق آن عمل نماید. تا از تبعات کسب حرام و مال حرام آسوده باشد و آخرت خود را به دنیای خود نفروشد.
روضه های نو
سؤال:
اینها که به دنبال روضه های نو و نشنیده هستند، باید چه کنند تا دچار جعل و تحریف روضه ها نشوند؟
جواب:
شهید مطهری (ره) می فرمایند که گذشته از این که اصلاً دروغ جعل کردن کار غلطی است، احتیاجی نیست. آنقدر راست هست که همانها را اگر بگوییم کافی است.
مرحوم آخوند خراسانی (ره) می گفته است: اینهایی که دنبال روضه نو نشنیده هستند، بروند روضه های راست را پیدا کنند که آنها را احدی نشنیده است.
بکار بردن الفاظ خلاف شأن اهل بیت (ع)
سؤال:
برخی از ذاکرین در مدایح اهل بیت (ع) تعبیراتی مانند ( مست مستم من، هر چه باداباد، علی پرستم من، همچون زهرا مادرت، از همه خوشگلتر) را به کار می برند که به نظر می رسد با شأن اهل بیت (ع) منافات دارد. به کار بردن این گونه الفاظ چه صورت دارد؟
جواب:
حضرت آیت الله خامنه ای (دام ظله العالی): معلوم نیست ظاهر این الفاظ مرادشان باشد و در هر صورت الفاظ خوب و اشعار بهتر فراوان است، آنها را بخوانند.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظله العالی): نباید مسائلی که خلاف شأن ائمه اطهار (ع) است و موجب هتک حرمت آنها می شود بیان شود.
حضرت آیت الله تبریزی (دام ظله العالی): به کار بردن تعبیراتی که در بین مردم سبک محسوب می شود، در مورد ائمه معصومین (ع) اشکال دارد.
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی ( دام ظله العالی): باید در مدایح اهل بیت (ع)، از بهترین و رساترین مدایح که مشتمل بر مضامین صحیح و اقتباس از آیات و احادیث و نکات شعری ادیبانه و دور از غلو است استفاده شود.
حضرت آیت الله بهجت (دام ظله العالی): البته با الفاظی که در شأن آن بزرگواران نیست نباید مدح کنند و الفاظ مناسبت تر فراوان است.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی): این گونه تعبیرات مناسب نیست.
خواندن اهل بیت (ع) با نام کوچک
سؤال:
آیا درست است که اهل بیت (ع) را با نام کوچک صدا بزنیم؟
جواب:
حاج آقا مجتهدی استاد اخلاق در این رابطه می فرمایند: به اسماء متبرکه باید احترام گذاشت … چه بسا که احترام و تجلیل از یک اسم باعث برکات و توفیقات زیادی می شود. کسانی که اسماء مبارکه را با احترام ذکر نمی کنند منبرشان نور ندارد …. بگو حضرت علی اکبر (ع) نگو علی اکبر، بعضی که روضه می خوانند رعایت ادب را نمی کنند و می گویند: زینب بیچاره، بلکه بیچاره خود اوست که حرمت بزرگان و مقربان درگاه الهی را حفظ نمی کند.
نسبت خدایی دادن به اهل بیت (ع)
سؤال:
خواندن اشعار و گفتن سخنانی که در آن به صراحت از اهل بیت (ع) به عنوان خدا یاد می شود چه حکمی دارد؟
جواب:
حضرت آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی) فرموده اند: هیچ کس حق ندارد که کلمات کفر آمیز را در مراسم اهل بیت (ع) یا غیر آن بر زبان آورد. گفتن و شنیدن آنها حرام و شرکت در چنین مجالس گناه است. و اگر گوینده بفهمد چه می گوید، از زمره مسلمین خارج می گردد. حتی استکانی را که در آن چای می خورد را باید آب کشید.
وظیفه مداحان
سوال ۴۹- وظیفه خود مداحان محترم اهل بیت (ع) با چنین افرادی که مطالب نادرست بیان می نمایند و یا اشعار را با آهنگ هایی می خوانند که انسان را به حرکت در می آورد و به طور کلی حرمت این مجالس را رعایت نمی کنند چیست؟
ج: حضرت آیت الله مکارم شیرازی می فرماید: مداحان محترم اهل بیت (ع) اجازه ندهند افراد مشکوک یا منحرف در سلک آنها وارد شوند و این گروه خدمتگزار را بد نام کنند. و حرمت مجالس با عظمت حسین (ع) را که مورد علاقه همه ماست بشکنند.
تعریف غنا
سوال ۵۰- مراجع بزرگوار تقلید در مورد سبک مداحی مثل آیه الله بهجت می فرمایند: غنا و حرام نباشد لطف فرموده بفرمایید غنا چیست؟
ج: مقام معظم رهبری ( دام ظله العالی) در تعریف غنا می فرمایند: غنا عبارت است از صدای انسان در صورتی که با ترجیع و طرب همراه بوده و مناسب مجالس لهو و گناه باشد که خواندن به این صورت و گوش دادن به آن حرام است.
روضه فاش خواندن
سوال ۵۱- آیا روضه فاش و بی پرده خواندن صحیح می باشد؟
ج: آیت الله بهجت (دام ظله العالی) می فرمایند: رعایت جوانب امر و اعتدال بشود.
استفاده از نام حسین (ع) در چارچوب دین
سوال ۵- آیا صحیح است که بگوییم چون که این مجالس این قدر اهمیت دارد و مورد سفارش واقع شده است، حال هر کس به نام امام حسین (ع) هر کاری را بکند خوب است و اشکالی ندارد؟
ج: خیر این فکر اشتباه است که بعضی هم می گویند این کار عشق است و با عقل و یا دین کاری ندارد. چون امام حسین (ع) برای حفظ دین شهید شد حال چطور می شود که امام حسین (ع) راضی باشد عزاداری او بر خلاف مبانی دینی باشد. پس باید کارهایی هم که به نام امام حسین (ع) انجام می گیرد باید در چارچوب دین و شریعت باشد امام خمینی (ره) در این رابطه فرمودند که: ما و هیچ یک از دینداران نمی گوییم که با این اسم هر کس هر کاری می کند خوبست چه بسا علماء بزرگ و دانشمندان این کارها را ناروا دانسته و به نوبه خود از آن جلوگیری کردند …. روحانیون و دانشمندان … هم چیزهایی که بر خلاف دستور دین بوده منع کرده و می کنند.
استاد مطهری (ره) در این رابطه می فرماید: در مکتب ما کیا ول و امثال او می گویند: هدف وسیله را مباح می کند. هدف خوب باشد وسیله ات هر چه شد، شد. در اینجا هم گریه بر امام حسین (ع) خوب است به هر وسیله ای که شده باشد. همین که اشک جاری می شود به ره وسیله ممکن خوب است. شیپور بزنیم، طبل بزنیم معصیت کاری کنیم به بدن مرد لباس زن بپوشانیم، عروسی قاسم جعل و تحریف کنیم، این چه حرف شریعت خراب کنی است. به خدا قسم بر خلاف گفته امام حسین (ع) است. اما حسین (ع) شهید شد اسلام بالا برود نه اینکه بهانه ای شود که پا روی سنن اسلامی بگذارند. مکتب امام حسین (ع) مکتب انسان سازی است نه مکتب گنهکار سازی.
حکم پول دادن به مداحان و ….
سوال ۵۶- آیا پول دادن به مداحانی که لابلای اشعار و سخنان خود بعضی مصائب بی مدرک یا ضعیف السند را نقل می کنند و یا با غنا می خوانند جایز است؟
ج: آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی) می فرمایند: پول را در برابر کارهای مشروع آنها بدهند و نسبت به کارهای خلاف نهی از منکر کنند.
آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظله العالی) می فرمایند: غنا حرام است هر چند با خواندن قرآن همراه باشد و لازم است از مرثیه سرایانی استفاده شود که مطالب صحیح و واقعی را بیان می کنند.
و السلام علی من التبع الهدی