سینه زنی، زنجیر زنی، قمه زنی و شبیه خوانی
احکام سینه زدن
سؤال:
معنی سینه زدن چیست؟
جواب:
همان گونه که شخص عزادار در شدت ناراحتی بر سر و سینه خود می کوبد، سینه زن نیز به عنوان عزاداری بر سر یا سینه می زند، لکن با نظم خاص خود و به صورت اجتماعی.
و آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظله العالی) در این رابطه می فرمایند: سینه زدن یکی از مظاهر مهم عزاداری و ابزار تنفر از ظلم بنی امیه است و نه تنها اشتباه نیست، بلکه در تداوم هدف عاشورا نقش مهمی دارد.
و حضرت آیت الله بهجت (دام ظله العالی) معنای سینه زنی را، ترویج و تحکیم محبت و معرفت و اطاعت از ایشان می دانند.
سؤال:
آیا می توان در سینه زدن آنقدر محکم زد که بدن سرخ شود و یا خون جاری شود؟
جواب:
نظر فقها در این مورد به شرح زیر می باشد:
حضرت آیت الله بهجت (دام ظله العالی) می فرمایند: اگر مشتمل بر ضرر غیر محرم نباشد مانعی ندارد.
مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) می فرمایند: سینه زدن تا آنجا اشکال ندارد که عرف، آن ضرر و زخم را قابل توجه نمی داند و به آن اعتنایی نمی کند. تا این حد محکم زدن سینه اشکالی ندارد.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی (دام ظله العالی) می فرمایند: جایز بلکه راحج است، مشروط بر آنکه موجب ضرر مهم و اضرار نفس نباشد.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی) می فرمایند: از مجروح کردن بدن (در مراسم عزاداری) باید پرهیز نمود.
پس با نگاهی گذرا در می یابیم که نظر غالب علماء به عدم اشکال محکم سینه زدن تا حدی که ضرر قابل توجهی به بدن وارد نکند می باشد. البته هر مقلدی باید تابع مرجع خود باشد.
سؤال:
آیا سینه زدن با بدن عریان رجحان دارد یا با لباس؟
جواب:
حضرت آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی) می فرمایند: برهنه شدن در این مراسم کار درستی نیست.
و مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) در جواب این پرسش فقط فرموده اند: موارد مختلف است.
سؤال:
آیا می توان در سینه زدن به بالا و پایین پرید روشی که هم اکنون رسم شده است؟
جواب:
حضرت آیت الله بهجت می فرمایند: اگر وهنی بر آن مترتب نمی شود، مانعی ندارد. یعنی اگر عرف جامعه این حرکات را بی احترامی و اهانت به مذهب نمی دانند اشکال ندارد.
و مقام معظم رهبری (دام ظله العالی) نیز می فرمایند: شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود.
با توضیح مقام معظم رهبری وقتی نگاهی به گذشته می کنیم در می یابیم که در قدیم در مراسم های عزاداری خیلی از این حرکات را که بعضاً وهن انگیز هم می باشند نداشته ایم و این حرکات جدید التأسیس می باشند.
احکام قمه زنی و زنجیر زدن
سؤال:
آیا قمه زنی به طور مخفی حلال است؟
جواب:
مقام معظم رهبری (دام ظله العالی): قمه زنی علاوه بر اینکه از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمی شود و سابقه ای در عصر ائمه (ع) و زمان های بعد از آن ندارد و تأییدی هم به شکل خاص یا عام از معصوم (ع) در مورد آن نرسیده است. در زمان حاضر موجب وهن و بد نام شدن مذهب می شود. بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست.
سؤال:
زنجیر زدن به بدن همان گونه که بعضی از مسلمانان انجام می دهند، چه حکمی دارد؟
جواب:
مقام معظم رهبری: اگر به نحو متعارف و به گونه ای باشد که از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه در عزاداری محسوب شود، اشکال ندارد.
احکام شبیه خوانی
سؤال:
برگزاری مراسم شبیه خوانی چه حکمی دارد؟
جواب:
اگر مراسم شبیه خوانی مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند و مستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضیات زمان باعث وهن مذهب هم نشوند، اشکال ندارد، ولی در عین حال بهتر است که به جای آنها مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسینی (ع) و مرثیه خوانی بر پا شود.
و السلام علی من التبع الهدی