سرآغاز
هیئت نبیّ اکرم (صلوات الله علیه و آله) مجموعه‌ای فرهنگی، مذهبی است که در تاریخ ۲۲/۰۵/۸۲[۱] توسط بانی هیئت (بهرام محسنی نسب) تشکیل شده است. این هیئت در ابتدا به صورت اختصاصی[۲] و پس از حدود یک سال با توجه به درخواست تعداد زیادی از افراد برای شرکت در این هیئت، به صورت عمومی اقدام به فعالیت نمود.
با توجه به تلاش مسئولین این هیئت برای اثرگذاری در تمام ابعاد تعالی معنوی، نام آن نبیّ اکرم (صلوات الله علیه و آله) قرار داده شد تا با بهره‌گیری از وجود مقدس رسول اکرم علیه السلام که تجلی کامل اسم اعظم و جامع الله است در تمام ابعاد معنوی و الهی بتواند بر افراد شرکت کننده در این هیئت اثرگذار باشد.
مسئولین هیئت با توجه به اینکه سیره ائمه (علیهم السلام) را بهترین روش برای زندگی دنیوی و وصول به برترین زندگی اخروی می‌دانند تلاش می‌کنند تا فضایی را ایجاد نمایند که اهل‌بیت (علیهم السلام) به درست‌ترین شکل شناخته شده و سیره و روش زندگی آنها بیان شود تا مؤمنین و افراد شرکت کننده در هیئت بتوانند روش زندگی خود را با ایشان تطبیق داده و با عزاداری و ذکر مقامات و جایگاه و موقعیت ایشان، محبت آن بزرگواران را در قلب خود جای دهند.
هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه، بر این اساس تشکیل شد که عده‌ای در کنار هم اقدام به خودسازی نمایند و با رعایت موازین دین، متعالی شوند چراکه رشد و تعالی زمانی به شکلی قوی و عالی اتفاق می‌افتد که در اجتماع مؤمنین اقدام به خودسازی شود. به این ترتیب از مزایا و محاسن اجتماع مؤمنین می‌توانند استفاده کرد.
برای رسیدن به اجتماع مؤمنینی که مطابق با ملاک‌های بیان شده در احادیث باشد ابتدا لازم است عده‌ای از مؤمنین در کنار هم جمع شوند که کاملاً با یکدیگر منسجم و برادر باشند و نسبت به هم به یک اخلاصی برسند که همه با هم مانند یک واحد عمل نمایند چراکه اجتماع مؤمنین در صورتی به کمال میرسد که کل افراد مانند یک پیکره باشند[۳]. برای رسیدن به این انسجام لازم است کسی که همه مسئولین از او حرف‌شنوی دارند در رأس مجموعه وجود داشته باشد.
پس از شکل‌گیری این جمع، لازم است تا مسئولین به قدری ورزیده شوند که بتوانند با توانمندی که دارند هیئت را در مسیر دشوار خودسازی و تعالی دینی جلو ببرند. لازمه این اتفاق این است که هریک از افراد مسئول در ساختاری که چیده شده در کار خود اخلاص، فهم و توانمندی کافی داشته باشند تا هریک در جای خود به عنوان یک عنصر و در مجموع به عنوان یک واحد، هیئت را پیش ببرند. ساختاردهی و ایجاد اتحاد به عهده مسئول کل هیئت بوده و همه افراد باید برای رسیدن به آن تلاش کنند.
پس از شکل‌گیری مسئولین متحد و قوی، لازم است کسانی که از هیئت می‌خواهند استفاده کنند، هماهنگ با هدف و مسیر هیئت و هماهنگ با مسئولین هیئت در کنار هم جمع شوند تا تمام افراد شرکت کننده در این هیئت، در فضایی یکدست و شفاف به هدف از هیئت که تعالی افراد در مسیر دین است قرار گیرند.
افرادی که قصد تعالی معنوی دارند باید شناسایی شده و برای تعالی این افراد برنامه‌ریزی شود. در واقع مخاطبین اصلی این هیئت افرادی هستند که قصد تعالی معنوی دارند. اما از طرف دیگر لازم است شرایطی به وجود آید تا کسانی که می‌توانند جزو این جمع باشند در این فضا قرار گیرند تا به مرور زمان خود را هماهنگ کرده و این جمع را بپذیرند.
در این اساسنامه مبانی اولیه فکری هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه و آله مطرح شده است. کلیه تصمیمات اتخاذ شده در جلسات مسئولین باید با این قوانین هم‌راستا باشد. این اساسنامه در پنج بخش زیر تنظیم شده و بیان کننده ساختار هیئت و الزامات مسئولین آن میباشد.
- سرآغاز
- چشم‌انداز و هدف
- ساختار و مسئولیت‌ها
- مبانی و قواعد کلی
- فعالیتها
چشم‌انداز و هدف
با توجه به مطالب بیان شده چشم‌انداز هیئت نبیّ اکرم (صلوات الله علیه و آله) رسیدن به « حیات طیبه »[۴] مطابق آیه ۹۷ سوره نحل میباشد که خداوند می‌فرماید :
« مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ »
یعنی هرکس از مرد و زن عمل شایسته انجام دهد درحالی‌که مؤمن است او را زنده می‌کنیم به زندگى پاک و پاداش آنها را بهتر از آنچه عمل مىکنند می‌دهیم.
با توجه به این چشم‌انداز می‌توان گفت به طور کلی هدف از برگزاری هیئت نبیّ اکرم (صلوات الله علیه و آله) « آشنایی و پیاده‌سازی حیات طیبه جهت رسیدن به تعالی و کمال فردی و اجتماعی » است. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت هدف از برگزاری هیئت نبیّ اکرم (صلوات الله علیه و آله) برقراری زندگی سالم و الهی در تمام ابعاد است.
برای رسیدن به هدف بیان شده با توجه به وضعیت و شرایط هیئت اهداف جزئی‌تر و کاربردی‌تر زیر باید اتفاق بیافتد:
- آشنایی با رشد معنوی و اخلاقی فردی افراد هیئت
- تلاش در جهت ایجاد رشد معنوی و اخلاقی فردی افراد هیئت
- آشنایی با اعتقادات و مبانی دینی
- آشنایی با شرعیات و زندگی دینی و الهی
- آشنایی با ائمه علیهم السلام
- برقراری ارتباط قلبی و ظاهری با ائمه علیهم السلام
- آشنایی با قرآن و تلاش در جهت پیاده‌سازی آن در زندگی
- آشنایی با ارتباطات صحیح اجتماعی با خانواده و دیگران مطابق فرمایش ائمه علیهم السلام
- آشنایی با تربیت فرزند
- ایجاد رشد و تربیت نوجوانان
- برقراری ارتباط برادران دینی با یکدیگر مطابق فرمایش ائمه علیهم السلام
- تربیت مسئولین فرهنگی
- مدل‌سازی نحوه متعالی اداره هیئت و در اختیار هیئت‌های دیگر قرار دادن این مدل
- انجام تفریحات سالم دسته‌جمعی برادران دینی
- رفع مشکلات مالی اهل هیئت و نیازمندان جامعه در حد توان
ساختار و مسئولیت‌ها
واژه هیئت عربی و به معنی شکل و صورت چیزی و نیز به معنی عده و دسته‌ای از مردم است. جمع هیئت، هیأت است. هیئت در اصطلاح به تعدادی از افراد که به منظور انجام کاری برای رسیدن به هدفی در کنار یکدیگر جمع می‌شوند گفته میشود. هیئت عزاداری مجموعه‌ای از افراد هستند که برای شناخت و ارتباط با ائمه علیهم السلام کنار هم جمع می‌شوند. هیئت‌های عزاداری برای ترویج دین بر اساس شناخت و سبک زندگی ائمه علیهم السلام ایجاد شده و بر دو محور سخنرانی و عزاداری یا مدح ائمه علیهم السلام تشکیل می‌شوند.
همه هیئتها یا بر محور خاصی شکل می‌گیرند یا به صورت عمومی فعالیت می‌کنند. به این معنی که بسیاری از هیئتها بر پایه موضوع یا شخص مشخصی تشکیل می‌شوند مانند هیئتی که بر مبنای سخنرانیِ سخنران خاصی (مثل آیت الله حق‌شناس یا آیت الله مجتبی تهرانی) تشکیل شده یا بر مبنای مداح خاصی (مانند حاج منصور ارضی) تشکیل میشود یا بر مبنای موضوع خاصی مانند هیئت‌های فامیلی یا یک صنف خاص تشکیل میشود. محوریت هیئت، نقش اصلی در تشکیل آن هیئت دارد و چنانچه از بین برود هیئت از بین خواهد رفت.
هیئت‌های عمومی هیئت‌هایی هستند که عده‌ای تلاش می‌کنند تا اجتماعی از مؤمنین ایجاد کنند که در آن سخنرانی دینی و ذکر عزاداری و مدح ائمه علیهم السلام صورت پذیرد. این نوع هیئتها اختصاص به سخنران یا مداح خاصی ندارند بلکه برای استفاده عموم مردم است و ممکن است از هر سخنران یا مداحی استفاده شود. از آنجا که مساجد محل عبادت عموم مردم است و اختصاص به فرد یا افراد خاصی ندارند بیشتر هیئتها و برنامه‌های عزاداری مساجد از این قبیل هستند.
تمام هیئتها چه عام و چه خاص برای ارتباط با ائمه علیهم السلام تشکیل می‌شوند و عموم مردم می‌توانند در آنها شرکت کنند اما در هیئت با محوریت خاص فرد شرکت کننده باید در نظر داشته باشد که وارد فضایی با ویژگی خاص میشود.
هیئت نبیّ اکرم (صلوات الله علیه و آله) جزو هیئت‌های خاص بوده و بر محوریت سخنرانی و توصیه‌های اخلاقی و تلاش در جهت رسیدن به زندگی الهی و حیات طیبه تشکیل شده است.
در رأس تمام مجموعه‌های هدف‌دار، یا شورا قرار دارد یا فرد. وجود شورا باعث همفکری میشود اما آمادگی زیادی برای تفرقه و تشتت دارد. در مجموعههایی که یک نفر در رأس قرار دارد چنانچه بتواند با کمک افراد و کارشناسان مربوطه، مجموعه را مدیریت و رهبری کند، مانع از پراکندگی و چند قطبی شدنِ مجموعه شده و به صورت متحد و واحد میتواند مجموعه را اداره کند؛ در این صورت مجموعه به شکل بهتری به هدف میرسد. مشاهده میشود که در رأس تمام کشورها و دستگاه‌های مدیریتی یک نفر قرار دارد چراکه این روش مطلوب‌تر و از اختلافات دورتر است.
از آنجا که هیئت دارای فضایی باز بوده و هر فرد میتواند در آن شرکت کند، آمادگی زیادی برای تفرقه و تشتت دارد و از آنجا که بانی هیئت یک نفر بوده و از ابتدا با تفکرات او هیئت شکل گرفته و تمام افراد با در نظر گرفتن شخصیت او در هیئت جمع شده‌اند، در رأس هیئت، بانی هیئت که مسئول کل نامیده میشود قرار داشته و هیئت توسط او اداره میشود. مسئول کل، اصول و مبانی هیئت شامل چشم‌انداز، اهداف و ساختار کلی و مبانی نظری هیئت را مشخص کرده و مسئولین اصلی هیئت که شامل مسئولین رده اول هیئت هستند را تعیین می‌کند.
هیئت‌های عزاداری با توجه به گستردگی فعالیتشان می‌توانند سه نوع فعالیت داشته باشند.
- فعالیت‌های اصلی
- فعالیت‌های فرعی
- فعالیت‌های جنبی
فعالیت‌های اصلی فعالیت‌هایی هستند که در راستای هدف از تشکیل هیئت صورت میپذیرد و به طور کلی عبارتاند از اقدام برای برپایی هیئت، سخنرانی و عزاداری یا مدح ائمه علیهم السلام.
فعالیت‌های فرعی فعالیت‌هایی هستند که در راستای تقویت فعالیت‌های اصلی هیئت صورت می‌گیرند و مکمل برخی از فعالیت‌های اصلی هیئت هستند. فعالیت‌هایی مانند تبلیغات، مجلس کودکان، تزیینات، تدارکات و …
فعالیت‌های جنبی فعالیت‌هایی هستند که در کنار فعالیت‌های اصلی و فرعی، به منظور بالا بردن سطح کیفی هیئت انجام میپذیرند. فعالیت‌های جنبی در غیر از زمان برگزاری هیئت انجام می‌شوند. عدم وجود این فعالیتها مانعی در فعالیت‌های اصلی و فرعی هیئت ایجاد نمی‌کنند. فعالیت‌هایی مانند اردوهای زیارتی، انتشار مجله، سایت اینترنتی، برنامه‌های ورزشی و …
مسئولین و تیم‌های اقدام کننده باید جلسات مستمری برای ارتقاء کیفی کار خود داشته باشند و نحوه اقدام و رسیدن به اهداف را مشخص کرده و در جهت پیاده‌سازی آنها اقدام کنند.
جهت برپایی هیئت با توجه به اهداف مشخص شده مقدمات و لوازمی مورد نیاز است که به دو بخش مادی و انسانی تقسیم می‌شوند. بخش مادی هیئت کلیه اموال و وسایل هیئت، مکانی که هیئت در آن تشکیل میشود، امور مالی و تمام امکانات غیر از افراد را شامل میشود.
بخش انسانی که همان مسئولین هیئت هستند عبارتاند از :
- مسئول کل : بانی، راهبر و طرحریز کلی هیئت است. ساختار اصلی هیئت، مبانی نظری هیئت و مسئولین رده یک هیئت توسط او مشخص می‌شوند. مسئول کل هیئت باید ساختار و برنامه‌های کلی هیئت را با همفکری مسئولین و کارشناسان مرتبط مشخص کند.
- مسئول اجرایی : راهبر و طرحریز اجرایی هیئت است که هیئت را در زمان اجرای آن مدیریت و رهبری می‌کند. مسئول اجرایی مسئولیت بخش‌هایی که فعالیت‌های اصلی و فرعی هیئت (غیر از مسئول مالی) را شامل میشود به عهده دارد. علاوه بر این مسئول اجرایی هیئت جانشین مسئول کل است. مهمترین بخش‌هایی که با مسئول اجرایی همکاری می‌کنند عبارتاند از :
۲-۱- سخنرانی
۲-۲- مداحی
۲-۳- قرآنی
۲-۴- پذیرایی
۲-۵- تبلیغات
۲-۶- مجلس کودکان
۲-۷- بخش خواهران
- مسئول تحقیق و نظارت : مسئول انجام کلیه امور علمی و تحقیقاتی در جهت رشد و ارتقاء هیئت و نظارت بر عملکرد بخش‌های مختلف هیئت میباشد.
- مسئول هیئت نوجوانان : مسئول برقراری هیئت نوجوانان است.
- مسئول مالی : مسئول تأمین نیازهای مالی هیئت میباشد.
- مسئول امور نرم‌افزاری : مسئول ایجاد، بهروزرسانی و پیگیری کلیه امور مربوط به سایت هیئت و نرم‌افزارهای ارتباطات اجتماعی است.
- مسئول اردو و مسافرت‌ها : مسئول برگزاری اردوها و مسافرت‌های هیئت میباشد.
افرادی که مسئولیت شاخه‌های اصلی هیئت را به عهده دارند (مانند مسئول اجرایی) مسئولین رده یک و افرادی که مسئولیت شاخه‌های زیر مجموعه شاخه‌های اصلی هیئت را به عهده دارند (مانند سخنرانی) مسئولین رده دوم هیئت هستند.
مسئولین رده یکم توسط مسئول کل مشخص می‌شوند و زیر نظر مسئول کل اقدام می‌کنند. مسئولین سخنرانی و مداحی (به دلیل محوری بودن اثر آنها در هیئت) توسط مسئول اجرایی با تأمین نظر مسئول کل مشخص می‌شوند. مسئولین رده یک باید در زیر مجموعه خود مسئولینی که فعالیت آن قسمت را انجام می‌دهند مشخص نمایند. کلیه مسئولین رده دوم توسط مسئول بالاتر آن رده مشخص شده و زیر نظر او اقدام می‌نمایند. مسئولین رده دو جهت اداره مسئولیت خود می‌توانند افرادی را جهت همکاری با خود مشخص نمایند.
افراد اقدام کننده در هر یک از بخش‌های هیئت که با مسئولین آنها مشخص شده‌اند کارشناسان و اقدام کنندگان آن بخش هستند که توسط مسئول آن بخش باید مدیریت شده و در جلسات مربوطه باید نحوه اقدام آن بخش را تصمیم‌گیری کرده و نظرات ارائه شده توسط دیگران را تحلیل و بررسی کنند.
رده‌بندی مسئولین هیئت در شرایط مختلف با توجه به سیاستهای هیئت میتواند تغییر کند و اجر معنوی هر یک از افراد با توجه به اخلاص و دقیق و کامل انجام دادن وظایف به آنها داده میشود. پس ممکن است اجر معنوی مسئول رده دوم از مسئول کل هم بیشتر باشد. بنابراین فعالیت‌هایی که مسئولین انجام می‌دهند از نظر ارزشمند بودن در یک رده قرار دارند و هیچ مسئولی بر دیگری برتری ندارد.
مبانی و قواعد کلی
تمام مطالبی که در این اساسنامه بیان شده مبانی و قواعد کلی هیئت هستند. در این بخش قواعدی که بیان نشده یا قواعدی که نیاز به تأکید بیشتری دارد بیان میشود.
- اساس و ریشه کار فرهنگی رفاقت عده‌ای مؤمن است که در کنار هم زندگی الهی را برقرار کرده باشند. بنابراین مبنای اولیه هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه و آله بر رفاقت عده‌ای مؤمن که در این هیئت جمع شده‌اند است. پس از رفاقت، هر کس فعالیتی را به عهده دارد که باید انجام دهد. بنابراین هر کس فعالیتی در هیئت انجام می‌دهد، ابتدا باید با اهل هیئت رفیق و همراه بوده و این هیئت را پذیرفته باشد.
- سخنرانی‌ها باید مستند و صحیح بوده و مجلس عزاداری و مدح اهل‌بیت (علیهم السلام) باید به صورت سالم و در فضایی عاری از افراط و تفریط و تحریفات برگزار شود.
- مسئولین این هیئت با تلاش در جهت بهبود مستمر فعالیتها و تحقیق و افزایش توانمندی‌ها در زمینه فعالیت‌های محوله، باید در جهت هرچه بهتر و ایدهآلتر نمودن این هیئت تلاش کنند.
- موضوع اصلی در برگزاری هیئت فهم صحیح دین و رسیدن به کمال است. به همین منظور در درجه اول، سخنرانی و فهم دین و راه رسیدن به کمال اهمیت دارد. وجود فضایی سالم و ایمانی برای شرکت کنندگان در هیئت و برگزاری عزاداری و مدح اهل‌بیت (علیهم السلام) به صورت کامل و صحیح از لازمه‌های رسیدن به تعالی و کمال در هیئت است.
- رعایت امنیت شرکت کنندگان در هیئت از اولویت‌های اصلی مسئولین هیئت است. در این صورت است که مجلس اهل‌بیت علیهم السلام برای شرکت کنندگان در آن راحت‌تر و آرامش‌بخش‌تر از هر جای دیگر خواهد شد. مسئولین هیئت به نحوی باید عمل کنند که شرکت کنندگان در هیئت در امنیت و آرامش از برنامه‌های هیئت استفاده نمایند.
- برای پیاده کردن دین در تمام زندگی لازم است این جمع با یکدیگر، خانواده بزرگی را درست کنند تا بتوانند قوانین اجتماعی دین در جهت برادری دینی و ارتباط مؤمنین با هم را پیاده کنند. بنابراین این عده که مانند یک خانواده هستند باید وجوه اشتراکی داشته باشند. این وجوه اشتراک عبارت است از :
۶-۱- اهل گناه و معصیت نباشند.
۶-۲- طالب دانستن دین‌داری صحیح باشند و راه صحیح زندگی را بپذیرند و بر همان اساس زندگی خود را جهت دهند.
۶-۳- ارتباطات صحیح اجتماعی مطابق با دستورات دین و برادریِ با هم را رعایت کنند.
۶-۴- خود را با دین تطبیق دهند نه دین را با خود.
۶-۵- تلاش کنند تا تمام ابعاد زندگی‌شان مطابق با دین و سیره ائمه علیهم السلام شود.
- افراد شرکت کننده در هیئت باید کسانی باشند که بنایشان بر خودسازی و خروج از ظلمت باشد و بخواهند حاکمیت وجودشان را به خدا بدهند و پذیرفته باشند که این اتفاق در این هیئت میتواند بیافتد و چنانچه آنها خود را در جریان برنامه‌ها و راهنمایی‌های این هیئت قرار دهند این مهم در آنها اتفاق خواهد افتاد. از آنجا که نوع ساختار و ارتباطات هیئت نبی اکرم علیه السلام بر این اساس است کسانی که شرکت کننده در این هیئت هستند اما نگرشی غیر از این دارند ممکن است مدتی در هیئت شرکت کنند اما به مرور در حاشیه قرار گرفته و پس از مدتی از این هیئت کناره خواهند گرفت.
- تصمیمات مسئولینِ بخش‌های مختلف هیئت در صورتی اجرایی است که مخالف مبانی اصلی و اساسنامه هیئت نباشد.
- در این هیئت مسئولیت‌ها علاوه بر اینکه ساختار داده شده، به صورت هیئتی انجام میشود. به این ترتیب که کارها به صورت کمک همه به یکدیگر انجام میشود اما برای هر فعالیت مسئولی تعیین شده است که متولی اصلی آن فعالیت است. هدف اصلی تمام مسئولین، انجام و به کمال رساندن امور هیئت بوده و تلاش همه، حرکت هیئت در جهت ایدهآل شدن آن است؛ بنابراین هیچکس فقط به مسئولیت خود دل نمی‌سوزاند و همه با هم به عنوان یک واحد عمل می‌کنند و با توجه به اینکه همه می‌دانند متولی هر کاری کیست هرج و مرج پدید نمی‌آید.
- همه مسئولین موظف‌اند نظارت دقیق و متخصصانهای نسبت به امور مربوط به هیئت خواه در حیطه مسئولیتشان یا غیر از حیطه مسئولیتشان داشته باشند و موظف‌اند مسائل را جهت رفع ابهام یا اصلاح وضعیت موجود در جلسات مربوطه مطرح نمایند.
- همه مسئولین موظف‌اند نظرات نظر دهندگان هیئت را دریافت نموده و به آنان در حد نیاز توضیح دهند و یا جهت رفع مشکل، موضوع را در جلسات مسئولین مطرح نمایند.
- همه مسئولین موظف‌اند در جهت رشد علمی، فنی و اعتقادی خود در خصوص کلیه ابعاد هیئت و روش اداره هیئت نهایت تلاش خود را نمایند.
- همه مسئولین موظف‌اند در حیطه مسئولیت خود شاخص تعریف نموده ، به طور مستمر هر سه ماه یک‌بار شاخص‌ها را پایش و اندازه‌گیری کرده، تجزیه و تحلیل نموده و در جهت بهبود مستمر تصمیم‌گیری و اقدام نمایند لازم به ذکر است در این خصوص کلیه مجموعه مسئولین و امکانات، علی‌الخصوص مسئول کل بایستی همکاری لازم و کافی را داشته باشند.
- مسئولین هیئت موظف‌اند در دو جهت توسعه کیفی و کمی هیئت تلاش کنند. این وظیفه به عهده همه مسئولین مخصوصاً مسئول کل هیئت است. کیفیت به معنی برقراری سالم‌تر و با معنویتتر هیئت و کمیت به معنی وسعت هیئت در زمینه حضور افراد است. واضح است که توسعه کیفی باعث توسعه کمی میشود لذا توسعه کیفی مقدم بر توسعه کمی است.
فعالیتها
مجموعه فعالیت‌های هیئت نبی اکرم علیه السلام مطابق مطالب بیان شده در فصل قبل به سه بخش فعالیت‌های اصلی، فعالیت‌های فرعی و فعالیت‌های جنبی تقسیم می‌شوند. این فعالیتها می تواند با توجه به سیاستهای هیئت و تصمیم مسئول کل با هماهنگی مسئولین هیئت تغییر کند. در ادامه فعالیت‌های هیئت به تفکیک بیان می‌شوند.
فعالیت‌های اصلی
- برگزاری هیئت :
در انتهای هر سال شمسی برنامه سال بعد توسط مسئول کل با کمک مسئولین هیئت تنظیم شده و در اختیار مسئولین و افراد شرکت کننده در هیئت قرار می‌گیرد.
کلیه مسئولین موظف‌اند برنامه سالیانه هیئت را به طور کامل و دقیق اجرا کرده و در صورت نیاز به تغییر برنامه، با هماهنگی مسئول کل تغییرات لازم را در برنامه ایجاد نمایند.
برنامه معمول هیئت جمعه شب‌ها بوده و در مناسبت‌های مختلف سال، در غیر از روز جمعه برنامه‌های ویژه‌ای اجرا میشود.
برنامه‌های مناسبتی و غیر مناسبتی طی یک سال بین ۸۰ تا ۹۰ برنامه است که با توجه به وضعیت قرار گرفتن سال شمسی و قمری نسبت به هم و مناسبت‌ها در روزهای مختلف هفته متفاوت میشود.
با توجه به زمان اذان مغرب در فصل‌های مختلف سال، هیئت در بهار و تابستان نیم ساعت قبل از اذان مغرب با دعای اول هیئت آغاز شده و با نماز جماعت و قرائت قرآن ادامه پیدا می‌کند و در پاییز و زمستان از ساعت ۱۹ آغاز شده و نماز جماعت در هیئت خوانده نمی‌شود.
برنامه‌های هیئت بین دو تا سه ساعت طول می‌کشد که با توجه به برگزاری نماز جماعت یا مصادف بودن با مناسبت خاص یا معمولی، متفاوت است.
از موضوعات مهم در برگزاری هیئت هماهنگی مکان هیئت است که توسط مسئول اجرایی باید هماهنگیهای لازم صورت پذیرد.
- سخنرانی :
سخنرانی در هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه و آله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه دلیل اصلی بیشتر شرکت کنندگان در هیئت، سخنرانی و یادگیری مطالب علمی میباشد.
سخنرانی در موضوعاتِ اصول اعتقادی، احکام، اخلاق، انسان‌شناسی، ائمه اطهار علیهم السلام، تربیت و کلیه موضوعات مذهبی، سیاسی، اجتماعی و خانوادگی و هر آنچه حیات طیبه را برای فرد تشریح می‌کند میباشد.
سخنرانی باید از منابع معتبر بوده و سعی شود مطالب به صورت کاربردی بیان شود.
مدت زمان سخنرانی بین ۲۵ تا ۴۵ دقیقه است که سخنران باید مدت زمان را متناسب با آمادگی شرکت کنندگان در هیئت تنظیم کند.
- مداحی :
مداحی در هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه در مناسبت‌های میلاد به صورت مولودی‌خوانی و در غیر مناسبت‌های میلاد به صورت ذکر مصیبت و سینه‌زنی است.
در صورت صلاحدید مسئولین مداحی، در بعضی هفته‌های بدون مناسبت میتواند برنامه عزاداری فقط ذکر مصیبت (بدون سینه‌زنی) باشد.
مدت زمان مداحی بین ۲۵ تا ۴۵ دقیقه است برنامه‌های غیر مناسبتی بین ۲۵ تا ۳۵ دقیقه و برنامه‌های مناسبتی بین ۳۵ تا ۴۵ دقیقه است. در بعضی برنامه‌های خاص مانند عاشورا مدت زمان عزاداری بیش از این مقدار میتواند باشد.
در ذکر مصیبت‌ها و اشعار سینه‌زنی از منابع و مطالب معتبر استفاده شده و هنگام عزاداری و مدیحه‌سرایی باید از حرکات خارج از شئون مجلس عزاداری و میلاد ائمه اطهار علیهم السلام خودداری شود. در هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه هنگام سینه زنی از عریان شدن خودداری میشود. تشخیص رفتار خارج از شئون مجلس عزاداری و میلاد ائمه اطهار علیهم السلام به عهده مسئولین و مسئول کل میباشد.
فعالیت‌های فرعی
- دعاخوانی :
هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه با خواندن زیارات یا دعاهای وارده از ائمه اطهار علیهم السلام آغاز میشود. دعای اول هیئت به مدت نیم ساعت بوده و ذکر مصیبت کوتاهی نیز در بین دعا خوانده میشود.
با توجه به زمان اذان مغرب در فصل‌های مختلف سال، دعای آغاز هیئت در بهار و تابستان قبل از اذان مغرب و در پاییز و زمستان از ساعت ۱۹ آغاز میشود.
- نماز جماعت :
در نیمه دوم سال که شب‌ها کوتاه هستند برای اتمام به موقع هیئت، برنامه‌های هیئت از قبل از اذان مغرب شروع شده و با نماز جماعت ادامه می‌یابد. در نیمه اول سال در هیئت نماز جماعت خوانده نمی‌شود.
- آموزش قرآن، حدیث قرآنی و قرائت قرآن :
پس از قرائت دعا یا نماز جماعت نکاتی در خصوص اهمیت و آشنایی با قرآن بیان شده و دو صفحه از قرآن به صورت ترتیل قرائت میشود. این بخش باید حداکثر یک ربع طول بکشد.
در برنامه‌های خاص، با توجه به نظر و دعوت از قاریان قرآن توسط مسئول مربوطه، قرائت قرآن با صوت انجام میشود.
- پذیرایی :
پذیرایی در انتهای برنامه های هیئت به صورت ساده یا وعده غذایی میباشد.
برنامه پذیرایی در ابتدای سال مشخص شده و در صورت وجود بانی یا منابع مالی، با تصمیم مسئول پذیرایی در مواقع دیگر غیر از برنامه مشخص شده نیز پذیرایی به صورت وعده غذایی انجام میشود.
پس از پذیرایی به صورت وعده غذایی دعای غذا خوانده میشود.
- اعلام نکات لازم و ختم هیئت :
در انتهای هیئت در خصوص اعمال و روزهای هفته آینده و مطالب لازمی که مسئولین تصمیم گرفته‌اند و تذکرات لازم در مورد برگزاری هیئت از جمله برنامه بعدی و مکان برگزاری هیئت اعلام شده و با سلام به ائمه علیهم السلام هیئت به اتمام میرسد.
- کلاس کودکان :
هنگام برگزاری هیئت بخشی جداگانه برای کودکان در نظر گرفته میشود که کودکان زیر هشت سال را که نمی‌توانند از برنامه‌های هیئت استفاده کنند و باعث مزاحمت برای بزرگ‌ترشان شده و خود نیز اذیت می‌شوند در مکانی جداگانه جمع شده و برنامه‌هایی متناسب با سن آنها برایشان اجرا میشود.
- بخش خواهران :
در قسمت خواهران علاوه بر فعالیت‌های فوق فعالیت‌های دیگری مانند ارائه کتاب و مجلات مفید برای خواهران میتواند انجام شود.
در صورت امکان در مناسبت‌های خاص باید برنامه‌های ویژه‌ای برای خواهران اجرا شود یا هیئت مخصوص خواهران برگزار شود.
- مالی :
منبع مالی هیئت، شرکت کنندگان در هیئت می‌باشند و هزینه‌های هیئت از داوطلبان کمک مالی به هیئت تأمین میشود.
- تبلیغات :
تبلیغات در هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه با نظر مسئولین مربوطه طرحریزی شده و انجام میپذیرد روشهایی مانند :
الف – ارائه تقویم دیواری حصیری به کلیه خانواده‌های شرکت کننده در هیئت در انتهای هر سال.
ب – نصب بنر برای برنامه‌های خاص مانند محرم
ج – تلگرام نبی اکرم صلوات الله علیه
د – سامانه پیام کوتاه (با شماره ۵۰۰۰۱۰۰۰۰۰۱۳۸۲)
ﻫ – برقراری ارتباط با افرادی که علاقه‌مند به هیئت هستند اما در برنامه‌های هیئت نمی‌توانند یا کمتر می‌توانند شرکت کنند.
فعالیت‌های جنبی
- هیئت نوجوانان نبی اکرم صلوات الله علیه
هیئت نوجوانان نبی اکرم (علیه السلام) برگرفته از هیئت نبی اکرم (صلوات الله علیه) بوده و دارای مسئولین مربوط به خود است که با اهداف مورد نظر مسئولین هیئت نبی اکرم (صلوات الله علیه و آله) برگزار میشود. سیاست‌ها و برنامه‌های کلی هیئت نوجوانان توسط مسئولین هیئت نبی اکرم (علیه السلام) تعیین شده و مسئول کل هیئت نوجوانان یکی از مسئولین هیئت نبی اکرم (صلوات الله علیه و آله) است که توسط مسئول کل هیئت تعیین میشود.
- مسئولین هیئت نوجوانان :
یک نفر به عنوان مسئول کل هیئت نوجوانان قرار داشته و کلیه فعالیتها و هماهنگیهای بخش نوجوانان توسط او اتفاق می‌افتد.
مسئول کل هیئت نوجوانان باید برای اجرای هیئت نوجوانان کسانی را به عنوان مسئول انتخاب کرده و با همکاری هم هیئت نوجوانان را اداره و اجرا کنند.
- نحوه برگزاری هیئت نوجوانان:
هیئت نوجوانان نبی اکرم صلوات الله علیه و آله در زمانی غیر از برگزاری هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه و آله صورت می‌گیرد.
هیئت نوجوانان نبی اکرم صلوات الله علیه و آله دارای تمام امکانات و مقدمات برگزاری یک هیئت مستقل میباشد.
- ارائه برنامه اعمال روزانه :
از آنجا که در جریان رشد فردی و اجتماعی نوجوانان نیاز به این است که نوجوانان برنامه‌ای داشته باشند که به صورت روزانه کلیه ابعاد مادی، معنوی و عملی آنها مشخص شده باشد تا با اقدام به آن برنامه همه کارهایی که نوجوان باید انجام دهد تا به رشد برسد را انجام دهد.
جهت انجام این فعالیتها در برنامه به هر اقدام امتیازی داده شده است که نوجوان پس از اقدام به فعالیتها امتیازی به خود می‌دهد و مربی او امتیازات داده شده را مورد بررسی قرار داده و متناسب با امتیاز به دست آمده هدیه‌ای برای او تهیه میشود.
پس از اقدام کامل هر برنامه، با توجه به قواعدی که در هر برنامه به نوجوان داده میشود، برنامه‌ای جدید با اقدامات بالاتر به نوجوان ارائه می‌گردد.[۵]
- کلاس‌های خصوصی :
مطابق برنامه اعمال روزانه، نوجوانان در دوره‌هایی باید مورد آموزش‌هایی مانند آموزش قرآن، اخلاق، اعتقادات و … قرار گیرند که این برنامه توسط معلمینی که توانایی ارائه این مطالب را دارند به صورت خصوصی (یعنی کلاس‌های چند نفره) صورت میپذیرد.
معلمین این کلاس‌ها توسط مسئول کل هیئت نوجوانان انتخاب شده و توضیحات لازم به ایشان ارائه میشود.
- امکانات مورد استفاده در هیئت :
با توجه به اینکه هیئت نوجوانان برگرفته از هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه است کلیه هزینه‌ها و امکانات مادی هیئت نوجوانان از هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه تأمین میشود.
- برنامه‌های تفریحی :
از آنجا که در هفته یک جلسه هیئت نوجوانان برگزار شده و یک جلسه نوجوانان به هیئت بزرگ‌ترها می‌آیند و برنامه اعمال روزانه به آنها داده میشود تا تمام بخش‌های زندگی‌شان تحت برنامه و به ترتیب خاصی صورت پذیرد، برنامه‌های تفریحی برای نوجوانان در نظر گرفته شده است تا استراحتی برای آنها باشد.
علاوه بر موضوع فوق، در جریان تفریحات اموری را می‌توان به طور عملی به نوجوان یاد داد که در هیئت و کلاس درسی نمی‌توان آنها را برای او جا انداخت.
- مسافرت‌ها
بنای مسئولین هیئت بر این است که هر سال مسافرت‌های زیارتی و تفریحی داشته باشند تا افراد هیئت در فضایی سالم به زیارت و تفریح بپردازند. برای این منظور مسئولیتی در این موضوع مشخص شده و برنامه‌های زیر اجرا می‌گردد. تصمیم‌گیری برای مسافرت‌ها خواه موارد زیر یا غیر آنها توسط مسئولین هیئت در جلسه مسئولین هیئت انجام میشود.
در مسافرت‌های تفریحی هیئت، سعی بر این است که بین معنویات و لذت‌های ظاهری ارتباط برقرار شده و در مسافرت‌های تفریحی کارهای معنوی هم به طور کامل انجام شود و کسی به گناه مبتلا نشود.
- عتبات عالیات :
بنای مسئولین هیئت بر این است که هر ساله کاروانی به صورت خانوادگی برای سفر به عتبات داشته باشد. این اقدام از سال ۸۹ آغاز گردیده و هر سال این برنامه انجام شده است.
کلیه مسافرت‌ها به صورت کاروانی با سازمان حج و زیارت صورت گرفته و سعی بر این است که مدیر و مداح کاروان از مسئولین هیئت بوده یا توسط مسئولین هیئت انتخاب شوند.
- مشهد مقدس :
از سال تأسیس هیئت برنامه سفر به مشهد مقدس هر سال حداقل یک‌بار انجام شده است و در صورت امکان این اقدام به همین شکل باید ادامه پیدا کند.
- مناطق خوش آب و هوا :
هیئت از سال ۸۷ تاکنون هر سال سفر به شمال داشته است. بنای هیئت بر سفر به مناطق خوش آب و هوا در هر منطقه از کشور میباشد.
- مسافرت‌های کوتاه‌مدت :
این مسافرت‌ها به صورت یک روزه یا دو روزه انجام میشود. تعداد این مسافرت‌ها در سال ممکن است چندین دفعه شود.
- سایت نبی اکرم صلوات الله علیه
سایت نبی اکرم صلوات الله علیه با هدف ارائه هیئت و برنامه‌های علمی و اعتقادی جهت تبیین حیات طیبه در سطح کشوری و جهانی ایجاد گردیده است.
نشانی این سایت https://www.nabieakram.ir میباشد.
مطالب موجود در این سایت در زمینه‌های اعتقادی، اخلاقی، سیره ائمه علیهم السلام و حیات طیبه میباشد.
در این سایت لینکی به بخش هیئت نبی اکرم صلوات الله علیه وجود دارد که موضوعات مرتبط با هیئت در آن قرار داده شده است. نشانی این بخش http://www.heiat.nabieakram.ir میباشد.
- کمک به نیازمندان
به شرکت کنندگان در هیئت صندوق‌های صدقاتی تحویل داده شده تا صدقات خود را جمع‌آوری کرده و به مسئولین مشخص شده در هیئت تحویل نمایند. پس از جمع‌آوری صدقات یا مبالغی که توسط بعضی از افراد برای ارائه به نیازمندان به مسئولین هیئت تحویل می‌دهند مبالغ به نیازمندانی که شناسایی شده‌اند ارائه میشود.
شناسایی نیازمندان توسط برخی از شرکت کنندگان در هیئت که به مسئولین معرفی می‌کنند صورت میپذیرد. پس از معرفی نیازمندان، اگر نیاز به تحقیق باشد، مسئول مربوطه تحقیق نموده و مبلغی که می‌توان به ایشان ارائه نمود مشخص شده و تحویل ایشان میشود. چنانچه نیاز به تحقیق نباشد مبلغی که بهتر است به ایشان ارائه گردد توسط فرد معرفی کننده مشخص شده و مبلغ تحویل ایشان می‌گردد.
[۱] – این تاریخ مصادف است با ۱۴ جمادیالثانی (ماه ۶) سال ۱۴۲۴ قمری و ۱۳ آگوست (اوت، ماه ۸) سال ۲۰۰۳ میلادی.
[۲] – یعنی به صورت دعوت از افراد مشخص.
[۳] – نبی اکرم صلوات الله علیه فرمودند «مثل المؤمنین فی توادهم و تعاطفهم و تراحمهم کمثل الجسد الواحد اذا اشتکی منه عضو تداعی له سائر الجسد بالسهر و الحمی » (مسند احمد، ج ۴، ص ۲۷۰) . یعنی « مثل مؤمنین در دوستی و عطوفت و مهربانی با یکدیگر مانند یک بدن است. اگر بعضی از اعضاء آن شکایت کنند، اعضای دیگر نیز بیداری کشیده و تب می کنند.»
[۴] – مقاله ای در تبین و تشریح حیات طیبه تنظیم گردیده است.
[۵] – در کتاب « نوجوان الهی » موضوع برنامه اعمال روزانه نوجوان تشریح شده است.